We zagen het in maart drie keer: twee keer intens en een keer wat lichter: de combinatie van massa’s lucht gevuld met stof en zand uit de woestijn die door stormen in de hogere luchtlagen naar Spanje werden meegevoerd. Daar kwamen ze in aanraking met depressies en buien, waardoor het niet gewoon regende, maar er modderwater neerdaalde op het land.
Modderregen die de eens zo blinkend witte gevels van de beroemde witte dorpjes bruin kleurde, het water in zwembaden transformeerde van azurblauw tot de kleur van chocolademelk en alle auto’s in de buitenlucht dezelfde kleur gaf. Een ander effect van Calima was dat de lucht fel-oranje kleurde en de meest surrealistische foto’s voorbij kwamen op de sociale media.
Modder moeilijk van gevels te krijgen
Dat er stof uit de woestijn neerdaalt in Andalusië is niet zo uitzonderlijk. Wel uitzonderlijk is dat het nu in zulke grote hoeveelheden gebeurde. Met het gevolg dat veel mensen met lede ogen concludeerden dat ze hun gevels opnieuw moesten witten. Een enkeling deed dat al na de eerste Calima. En zag zijn investering in verf binnen een paar uur verdampen. Bedrijven die gespecialiseerd zijn in het reinigen van gevels draaien overuren en kunnen de vraag nog steeds nauwelijks aan.
Beter nog twee tot drie maanden wachten
Parraga, directeur va de afdeling Edafologie en Landbouwchemie, waarschuwt in de krant IDEAL om vooral nog twee tot drie maanden te wachten met investeringen doen voor groot reinigings- of schilderwerk. Hij verwacht nieuwe zandregen voor de zomer. “Ik raad het mensen af om voor de zomer hun gevels al te schilderen, omdat er stof uit de Sahara blijft komen. Dit gecombineerd met een eventuele Atantische depressie in de Golf van Cádiz levert ons opnieuw modderregens op.”
Intensiteit van recente Calima’s ‘uitzonderlijk’
Volgens Parraga is het gebruikelijk dat vanaf maart stof uit de Sahara Andalusië binnendringt. Hij geeft wel toe dat de intensiteit van de afgelopen episodes met modderregen ‘zeer uitzonderlijk’ is geweest. “Over onze hoofden heen gleden tonnen met woestijnzand. Ik heb de concentratie stof gemeten en kwam uit op 465 microgram per vierkante meter, dat is zeer ongebruikelijk”.
Het gaat niet alleen om een ongebruikelijke hoeveelheid. Het is ook ongezond. De Wereldgezondheidsorganisatie noemt de kwaliteit van de lucht bij een hoeveelheid van 50 microgram per vierkante meter lucht al slecht.
Parraga legt verder nog uit dat volgens een studie van de Complutense Universiteit van Madrid, gepubliceerd in 2021, sinds het jaar 2000 tot nu er liefst 400 episodes met woestijnstof in de lucht boven Spanje zijn geweest. Elke episode betekende 3 tot 4 dagen Calima. Dat komt neer op zo’n 150 dagen waarin er Saharastof in de lucht zit.
Calima normaler in de zomer
De krant El Mundo schrijft dat volgens een recente studie tussen 2004 en 2009 in het zuidoosten van het schiereiland tot 30% van de dagen stof in suspensie werd geregistreerd; 18% van de dagen in het binnenland; en 10% in het noordwesten van het schiereiland. Dit waren echter minder intense episodes, en ze gingen niet zo ver. Daarnaast komt er in de zomer vaker Calima voor, terwijl het fenomeen nu al aan het einde van de winter plaatsvond.
Waarom steeds vaker woestijnstof in de lucht?
“Van 2000 tot 2010 lag het gemiddelde op 20 episodes per jaar. Sindsdien is dat aantal toegenomen tot 20”. De oorzaak van die toename is volgens Parraga te verklaren door de opmars van de woestijnen, de droogte, de ontbossing en de stijging van de temperaturen, oorzaken die hij ‘zeer zorgelijk’ noemt.
Bekijk ook: Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de gezondheid van een Calima episode?
Relatie met klimaatverandering?
Ruben del Campo, woordvoerder van het Spaanse weerinstituut Aemet zegt in de krant El Mundo nog geen duidelijke relatie te zien tussen de episodes van woestijnzand en klimaatverandering. Wel geeft hij toe dat in de afgelopen 100 jaar het bronoppervlak van het stof – dat wil zeggen, de Sahara woestijn- met ongeveer 10% is gegroeid. Meer dorre gebieden zijn een grotere bron van stofdeeltjes. En met de klimaatverandering, met stijgende temperaturen, neemt de droogte toe”, redeneert hij.
Bekijk ook: De positieve kant van de Sahara zandstorm voor Spanje