Ook in Spanje bestaat een groep mensen met veel geld wier macht tot de hoogste regionen van de Spaanse politiek en bedrijfsleven reikt. De krant El Diario schreef een artikel over de Spaanse oligarchie. Dat geeft een goed beeld van hoe de bevoorrechte klasse in Spanje met regelmaat lak heeft aan een democratische, transparante en eerlijke gang van zaken met zelfverrijking als voornaamste doel.
Ook maakt het artikel duidelijk hoe oligarchen en hun ‘slaven’ elkaar juridisch en politiek beschermen en zo de Spaanse oligarchie in stand houden. Daarom volgt hier de vertaling van het artikel van journalist Javier Gallego:
De oligarchie is er altijd als er overheidsgeld te verdienen valt en de politiek is er altijd om het hen toe te schuiven. Er wordt altijd gesproken over de Russische oligarchie als zou er alleen in dat land een economische klasse bestaan die profiteert van het politieke regime, het in stand houdt, haar beschermer en tegelijkertijd beschermeling is. Maar in Spanje hebben we onze eigen oligarchen.
Velen van hen hebben hun fortuin vergaard met slavenarbeid gedurende het regime onder Franco en zijn het land blijven meebesturen tijdens de democratie. Een aantal beursgenoteerde bedrijven dankt hun rijkdom aan deze miljonairs of miljardairs. Franco maakte ze groot en bracht hen samen.
Voorbeelden hiervan zijn de energieconcerns Acciona, Iberdrola en Gas Natural Fenosa en de bouwconcerns OHL (opgericht door Villar-Mir, ex-minister in de regering van Arias Navarro, 1975-1976) en ACS (nu onder leiding van Florentino Pérez, president van de voetbalclub Real Madrid).
Ons kent ons
De Spaanse oligarchen treffen elkaar op de tribune van het Bernabéu in Madrid, anderen in het stadion Camp Nou van Barcelona. “We zijn met 400 man en iedereen kent elkaar”, aldus Félix Millet, voormalig president van het concertgebouw in Barcelona. Millet verduisterde hier 23 miljoen euro.
Protectionisme
Het zijn dezelfde mensen die Millet beschermden toen hij nog in functie was, om daarmee ook zichzelf in te dekken. Zij zijn degenen die de monarchie en het regime beschermen, omdat zij op die manier ook zichzelf beschermen. Want mocht een van de pijlers binnen het oligarchen-systeem wegvallen, dan zal er een grondwettelijk proces volgen. Zou als gevolg daarvan het systeem van boven tot onder worden herzien, dan zouden veel van hun privileges in gevaar komen. Daarom hebben ze, zonder uitzondering en met behulp van door hen betaalde journalisten, alle pogingen om dit land te hervormen, laten mislukken.
Elkaar de bal toespelen
Het zijn dezelfde oligarchen die vervolgens de voormalige presidenten Aznar of Gonzáles uitnodigen voor hun raden van bestuur. Die investering zou zichzelf immers wel terugbetalen. Zij zijn het die de banken, bouwbedrijven en de media in handen hebben. Het is een economische elite die, dankzij haar huwelijk met de politiek, overheidsgelden weet te onttrekken. Ze vallen zelden in handen van Justitie, betalen nooit, maar worden wel altijd betaald.
Hiërarchie
Het is te vergelijken met het kastesysteem. De ongeveer 400 oligarchen geven leiding aan 4.000 parasieten van weliswaar lager allooi, maar die niet minder inhalig zijn. Elke oligarch heeft zich zo omringd van zijn eigen kleine oligarchie, die bestaat uit aristocraten, parvenu’s, betweters, vrienden van vrienden en familie.
Madrid als Spanje in het klein
Madrid, dat je zou kunnen zien als Spanje in het klein, heeft de hoogste concentratie zakkenvullers per vierkante meter. De Madrileense Partido Popular heeft de stad en de gemeenschap veranderd in een wervingsbureau voor de middelste kaste, de lagere kaste en de gepensioneerde kaste. Esperanza Aguirre, voormalig president van de regio, maakte van Madrid een warm bad waarin zij en haar mede oligarchen zich samen behaaglijk konden wentelen, net als tijdens het Franco regime. Haar opvolgers José Luiz Martínez Almeida en Isabel Díaz Ayuso zetten deze traditie schijnbaar ongestoord voort.
Spaanse oligarchie in de praktijk
Op dit moment loopt er een onderzoek naar een mondkapjesdeal gemaakt met de gemeente Madrid. Een neef van burgemeester Almeida, hertog Luis Medina Abascal, zou twee zakenlieden met de gemeente in contact hebben gebracht. Deze twee, zonder over enige kennis van of connectie met de medische wereld te beschikken, sloten een deal met de gemeente voor het leveren van mondkapjes. De gemeente betaalde ze daarvoor vijf miljoen euro, waarvan zij op hun beurt een miljoen aan Abascal hebben overgemaakt.
Een soortgelijk verhaal speelt rond de huidige president van de regio Madrid, Isabel Díaz Ayuso. Haar broer zou eveneens een deal met de gemeente hebben gesloten voor de levering van mondkapjes. Hij hield daar enkele tonnen aan over.
Crisis voor de een, kans voor de oligarch
Het is eens en temeer het bewijs dat oligarchen nergens kennis van hoeven te hebben. Het is voldoende om familie of een bekende te zijn van iemand op de juiste plaats of over de juiste contacten te beschikken. Een telefoontje, een etentje of een gesprek in de Skybox volstaat. En wat voor anderen een crisis is, is voor hen een kans. Het recht haalt hen zelden in, deels omdat het te traag is maar voornamelijk omdat het gewoon aan hun kant staat.
Bekijk ook: Spanje is een gebrekkige democratie volgens The Economist