Met het plan stelt Feijóo nu een hervorming van de Spaanse organieke Kieswet LOREG voor de gemeenteraden voor. Later zou het ook gelden voor de autonome gemeenschappen en de centrale overheid. Het voorstel van de PP om de lijst met de meeste stemmen te laten regeren in de gemeenteraden beperkt de macht van de plenaire raden.
De leider van de PP, Feijóo, heeft maandag in Cádiz een plan voor ‘institutionele kwaliteit’ gepresenteerd, dat een initiatief omvat om artikel 180 van de organieke wet 5/1985 van 19 juni betreffende het algemeen kiesstelsel (LOREG) te hervormen. Dit moet garanderen dat degene die de meeste stemmen heeft gekregen burgemeester wordt.
De PP stelde ook voor om de macht van de gemeentelijke plenaire vergaderingen te beperken, zodat de winnaar van de verkiezingen de gemeenteraden kan besturen zonder dat er coalities nodig zijn. Het voorstel van de PP beoogt de burgemeester te laten regeren zonder dat de gemeentelijke plenaire vergadering beheerszaken hoeft goed te keuren. Met andere woorden, de plenaire vergadering zou belangrijke bevoegdheden verliezen zodat de burgemeester zou kunnen regeren zonder politieke pacten met andere partijen.
Eerst gemeenteraden, dan ook landelijk?
Vooralsnog is het voorstel erop gericht dat de meeste stemmen in de gemeenteraden moet regeren, maar bronnen in het directe team van Feijóo benadrukken dat dit wordt uitgebreid tot de autonome gemeenschappen en de centrale regering. Daarvoor zijn verdergaande hervormingen nodig, zoals de wijziging van de autonomiestatuten en zelfs de grondwet. ‘Als voorzitter van de regering zou Feijóo alleen de bevoegdheid hebben om hervormingen aan te pakken als het gaat om gemeenteraden’, benadrukken bronnen in zijn directe omgeving. Feijóo heeft beloofd de hervorming door te voeren als hij in de eerste 100 dagen van zijn regering aan de macht komt.
Geen akkoord met PSOE nodig
Indien de hervorming wordt beperkt tot de LOREG, door middel van een wijziging van artikel 180, is een absolute meerderheid in het Congres en een eenvoudige meerderheid in de Senaat nodig, zoals in elke andere organieke wet. Met andere woorden, de PP zou het voorstel kunnen aannemen zonder een akkoord met de socialistische PSOE.
Feijóo roept op tot een politiek pact met de PSOE, zonder dat daarvoor juridische hervormingen nodig zijn, zoals hij op 10 januari voorstelde. ‘Ik zou graag willen dat de heer Sánchez en ik het hierover eens werden tijdens de verkiezingscampagne. Als hij de verkiezingen wint, laat ik hem regeren. Ik wil hetzelfde aanbod: als ik win, kan ik regeren’, stelde Feijóo.
Geen steun voor het voorstel
Deze kwestie over het burgemeesterschap en de macht van de gemeenteraden speelt vaker als er verkiezingen in het verschiet liggen. Deze keer is het voorstel echter verworpen door de meerderheid van het hele politieke spectrum, van rechts tot links.
De regering heeft snel op de PP gereageerd door het aanbod af te wijzen. De PSOE omschrijft het voorstel als een grap. De partij ziet het als een excuus om met de extreemrechtse partij Vox in zee te kunnen gaan als de socialisten zijn voorstel om de lijst met de meeste stemmen te laten regeren niet aanvaarden. ‘Wij geloven allemaal dat als hij de kans krijgt om met Vox in zee te gaan, hij dat ook zal doen, want het is nog niet zo lang geleden dat hij dat ook gedaan heeft’, stelde minister van Territoriaal Beleid en woordvoerder van de regering, Isabel Rodríguez.
Het initiatief van Feijóo heeft weinig kans, afgezien van het politieke debat dat het opent, door de snelle weigering van de PSOE. De socialisten spreken van een ‘grap’ en grijpen terug op dezelfde boodschap: Feijóo wil dat de lijst met de meeste stemmen regeert, zolang het maar de PP is die kan regeren.
Niet geloofwaardig
Links vindt Feijóo niet geloofwaardig en herinnert eraan dat de PP na de gemeentelijke en regionale verkiezingen van 2019 een pact sloot met Vox en Ciudadanos om te voorkomen dat de PSOE zou regeren in veel gebieden waar zij de verkiezingen won. Ook wijst links erop dat enkele van de belangrijkste troeven van de PP, zoals de president van Madrid Isabel Díaz Ayuso, de Andalusische Juanma Moreno of de burgemeester van Madrid, José Luis Martínez-Almeida, voor het eerst hebben geregeerd zonder dat zij de lijst met de meeste stemmen hadden. Een situatie die zich ook voordeed in plaatsen als Castilla y León, Murcia en de gemeenteraad van Zaragoza, waar de socialisten wonnen.
Tijdens een bijeenkomst van de verkiezingscommissie afgelopen maandag, hebben de linkse partijen van de leider van de PP coherentie en serieuze maatregelen geëist in plaats van ‘onsamenhangende voorstellen’, ‘minder belangrijke kwesties’ en ‘grappen’. De woordvoerster van de PSOE en tevens minister van Onderwijs, Pilar Alegría, heeft ook geprobeerd de vinger op de zere plek te leggen door erop te wijzen dat Isabel Díaz Ayuso, ‘de andere woordvoerster van de PP’ ook al haar glazen heeft ingegooid. ‘Zij kan geen maatregel voorstellen waarin zij zelf niet gelooft en die door haar eigen partij ongeldig is verklaard’. Ayuso werd in 2019 president zonder te hebben gewonnen.
Reacties van Vox, Podemos en Ciuadanos
Maar ook Vox zegt tegen te zijn en heeft als doel om Pedro Sánchez af te zetten, zelfs als hij de verkiezingen wint. Podemos en Ciudadanos hebben ook kritiek op het voorstel van van Feijóo omdat deze de democratie beknot en de vertegenwoordiging dynamiseert.
De partijleider van Podemos, María Teresa Pérez, noemde de PP-voorzitter ‘een politieke en constitutionele analfabeet’. Zij bekritiseerde hem omdat hij probeerde de democratie ‘in te perken’ en ‘de grondwet via de achterdeur te ondermijnen’.
De nieuwe politieke woordvoerder van Ciudadanos, Patricia Guasp, verwijt de leider van de PP dat de partij tegen de wil van de burgers ingaat.