De sancties die westerse landen Rusland opleggen, transformeren een deel van de internationale handel. Russische bedrijven proberen hun export op peil te houden, hiervoor moeten ze nieuwe handelspartners zoeken en exportroutes omvormen om sancties te vermijden.
In het geval van olie heeft Rusland een aanzienlijk aantal kleine schepen gehuurd en gekocht om de ruwe olie die ze produceren te vervoeren. De meeste grote rederijen behoren tot westerse bedrijven die ruwe olie van Russische oorsprong weigeren of niet kunnen vervoeren. Maar daar heeft het Kremlin een oplossing voor gevonden.
De Spaanse stad met slechts 85.000 inwoners aan de Afrikaanse noordkust is een belangrijk punt geworden voor de operaties van de Russische ‘spookvloot’: via de wateren van Ceuta brengen Russische schepen ruwe olie over naar andere grotere schepen voor transport naar verschillende havens ter wereld, met name in Azië. Dat schrijft de krant El Economista die zich baseert op een column van Javier Blas, een expert in grondstoffen en columnist voor Bloomberg.
Olie verplaatst van tanker naar tanker
De zee bij Ceuta is kalm en ligt ver van nieuwsgierige blikken. Rusland maakt hiervan gebruik om olie tussen tankers uit te wisselen. Met deze techniek kan het land de verzendkosten verlagen, beperkingen omzeielen en de logistiek vergemakkelijken voor zijn overgebleven clienten.
Het resultaat? Russische olie blijft in grote hoeveelheden – net onder het vooroorlogse niveau – op de wereldmarkt stromen ondanks sancties van de VS en de EU. Al moet het Kremlin zijn olie met korting verkopen, er wordt nog steeds heel veel verkocht.
Steeds meer routinematig
Voor de oorlog verscheepte Moskou met kleine tankers ruwe olie rechtstreeks naar Europese raffinaderijen. Maar nu gebruikt het Kremlin “de kusten van Ceuta” als basis voor vervoer van schip naar schip. Eerst sporadisch, maar steeds meer routinematig. Vooral Rusland en China lijken meer uitwisselingsstops in Ceuta te organiseren. Ondertussen oefent de VS druk uit op China om het Rusland niet gemakkelijker te maken ruwe olie te exporteren en zijn aankopen te verminderen.
Rusland lijkt internationaal recht te respecteren
Moskou lijkt volgens Bloomberg Terminal Tracking tot nu toe het internationale recht te respecteren: tankers blijven grotendeels 12 zeemijl uit de kust, de grens van de territoriale wateren, hoewel ze soms Ceuta lijken te hebben benaderd, in wat Spanje beschouwt als zijn territoriale wateren.
Wel bestaat er risico omdat de meeste tankers die sinds december Ceuta aandoen, oud zijn. De oudste was 26 jaar oud. In menselijke termen staat dat gelijk aan een 70-jarige. Het eigendom is grotendeels Russisch en Chinees, en hun verzekeringsdekking is op zijn best ondoorzichtig. Het risico op lekkages is groot.
Javier Blas waarschuwt dat Spanje er goed aan zou doen om zijn marine in de buurt te laten patrouilleren om ervoor te zorgen dat er niets misgaat.
Tot op heden lijken de trucs van Russische schepen om toch de ‘verboden olie’ te blijven exporteren te werken in de wateren rond Ceuta. “Korting of geen korting, elke oliedollar telt voor het Kremlin. Europa moet opletten wat er aan de voordeur gebeurt”, aldus Blas.