Hun familie speelt een grote rol in hun leven, maar ze staan met beide benen in de 21e eeuw. Ze ergeren zich aan de vooroordelen die nog steeds zo sterk zijn en zijn het zat om zichzelf steeds te moeten verdedigen.
Rommel op tv is niet echt
Op 8 april was het nternationale dag van de Zigeuner. Deze dag wordt gevierd sinds het Internationale Congres van Zigeuners in 1971 in Londen op deze datum werd gehouden. De zigeunergemeenschap in Spanje heeft nog altijd veel te kampen met vooroordelen en discriminatie. Er bestaan verschillende realityshows waarin zigeunerfamilies worden gevolgd. Je ziet excentrieke, platvloerse familieleden een extravagant leven leiden. De internationale stichting voor Zigeuners, Fundación Secretariado Gitano, lanceert ieder jaar op deze dag een campagne om dit soort vooroordelen te bestrijden. Dit jaar doen ze dat met de leus #TelebasuraNoEsRealidad (Rommel op tv is niet echt).
Zigeunermillenials
Josefa Fernández, bijnaam Pepi, is 29 jaar, maatschappelijk werkster en woont in Madrid. Ook haar broer woont daar en is vierdejaars rechtenstudent. Haar jongste broertje werkt in een horecagelegenheid in Albacete, het dorp waar ze vandaan komen. Een van haar neven is econoom en werkt in een bank, een andere neef is logopedist, weer een andere werkt in een apotheek. Pepi is een van de vele zigeunermillenials in Spanje. Jongens en meisjes tussen de 25 en 35 jaar die sterk verbonden zijn met hun tradities, maar helemaal modern zijn, “met beide benen in de 21e eeuw”. Ze legt uit dat er in haar omgeving heel veel hoog opgeleide zigeuners zijn, vooral vrouwen.
“Al ken ik niet alle miljoen zigeuners die in Spanje wonen,” zegt Pepi, “toch weet ik zeker dat het hoge percentage schoolverlaters onder zigeunerkinderen niet te maken heeft met hun afkomst, maar met de negatieve omgeving waarin ze vaak opgroeien.” En zij kan het weten, want ze werkt voor het onderwijsprogramma van het Secretariado Gitano veel met jongeren, hun families en hun scholen. 64% van de zigeunerjongeren maakt momenteel de middelbare school niet af. Samen met haar collega’s probeert ze verandering te brengen in dit schrikbarend hoge cijfer.
Aparte klassen
“Het is heel erg wat er in Madrid gebeurt. Alle zigeunerkinderen worden gewoon bij elkaar in één klas gezet.” Het gaat hier om speciale klassen ter ondersteuning van etnische minderheden, die juist moeten bijdragen aan hun ontwikkeling en integratie met Spaanse kinderen. “Maar het is wel heel toevallig dat er alleen maar zigeuners in deze klassen zitten. Ik betwijfel of dit legaal is. Het enige wat ze hiermee bereiken, is dat al die kinderen het einde van de school niet halen.” Fernández vindt dat de leraren zich zouden moeten afvragen of deze leerlingen het niet halen, omdat ze er geen zin in hebben, of dat ze er geen zin in hebben omdat bij er voorbaat al niemand in ze gelooft.
Trots
Pepi Fernández is een trotse zigeunerin en dat laat ze anderen weten ook. “Het is deel van mijn identiteit, en ik zal het ook nooit ontkennen, maar soms ben ik het enorm zat om mezelf te moeten verdedigen.” Al te vaak wordt ze geconfronteerd met clichés van machomannen en onderdanige vrouwen die verschijnen in Spaanse realityshows als ‘Mi gran boda gitana’ en ‘Palabra de gitano’. Mijn Spaanse (niet-zigeuner)vriendinnen vragen wel eens of we echt zo zijn. Dan frustreert het me echt dat ik mezelf moet verdedigen en moet uitleggen dat we helemaal niet zo zijn.
De zigeunermillenials van deze wereld zijn sterke, zelfstandige personen, die studeren, die hun verstand gebruiken, die geen slachtoffers zijn en die de kans om te studeren met beide handen hebben aangepakt, dankzij de steun van hun families en dankzij hun eigen vaardigheden en houding. Van hun familie hebben ze geleerd om zich dagelijks in te zetten voor wat ze willen en de kracht gekregen om hun problemen te boven te komen.
Zigeunerinvloeden
Fernández hoopt dat er in de nabije toekomst veel meer een dialoog op gang komt. Ze hoopt dat scholen deze dag zullen gebruiken om te leren over de zigeunercultuur, die al zeker 1400 jaar in Spanje bestaat. Zowel de Spaanse taal als de muziek zijn met zigeunerinvloeden doorspekt. “Zigeunerkinderen zouden zich erg gewaardeerd voelen als hun klasgenootjes over hen zouden leren en hen op een andere, positieve manier leren zien.”