De koper kan het pand dus pas bewonen nadat de ontruiming heeft plaatsgevonden. Dat kan met de huidige chaos in het Spaanse rechtssyteem door stakingen wel drie jaar duren. Wie op zoek is naar een huis ziet wellicht steeds minder “te koop” borden aan balkons of gevels van gebouwen. In plaats daarvan is het steeds gemakkelijker om platforms zoals milanuncios.com of idealista.com te bekijken. Daarop wordt het aantal aangeboden woningen ook steeds groter.
Sommige prijzen daar trekken alleen wel de aandacht. Bijvoorbeeld een appartement in La Vall d’Uixó voor 29.000 euro? Of een appartement van 123 vierkante meter in Torrente voor 50.000 euro. Dat lijkt “te mooi om waar te zijn”. Nadere inspectie van de advertentie verklaart al meer. In grote letters deelt de verkoper mee dat de woning “is bezet door persoon zonder rechtmatige titel” en “vanwege de bezettingsstatus is het niet mogelijk dit pand te bezichtigen”.
Aanbiedingen voor goedkope woningen met krakers
Er zijn tientallen aanbiedingen voor goedkope woningen met krakers in de regio Valencia. De meeste van hen zijn eigendom van banken of investeringsfondsen. Maar hoe kan je een gekraakt huis kopen? De krant Las Provincias nam contact op met verschillende vastgoedbedrijven die illegaal bezette woningen aanbieden. De procedure is altijd hetzelfde: de verkoper neemt in geen enkel geval de ontruiming op zich. Dit is de verantwoordelijkheid van de koper.
Geen garantie over staat waarin woning verkeert
Als het al een financiële en mentale belasting is om illegale bewoners uit je huis te krijgen, is het dan de moeite waard om betrokken te raken bij een lang en vermoeiend juridisch proces? Naast dat de vastgoedbedrijven waarschuwen dat het betreffende pand niet kan worden bezichtigd omdat er mensen in wonen, kan het ook niet worden getaxeerd. “Wij zijn niet verantwoordelijk voor eventuele schade aan de woning omdat we niet kunnen garanderen in welke staat deze verkeert”, zo klinkt het.
Contant betalen is eis
Een andere voorwaarde om een illegaal bezette woning te kopen, is dat de betaling contant moet gebeuren. Het kan niet worden gefinancierd en er kan ook geen hypotheek worden aangevraagd. De prijzen van dit soort panden die in de regio worden aangeboden, variëren van 29.000 tot 114.000 euro. Er zijn ook advertenties voor woningen in het centrum van Valencia. Een woning in de Calle San Vicente Mártir, met een oppervlakte van 100 vierkante meter en vier slaapkamers, wordt verkocht voor slechts 57.000 euro.
Tools tegen witwassen van geld
Maar niet iedereen heeft zoveel geld op de bank. Een van de vastgoedbedrijven die gewend zijn om met dit soort panden te handelen, waarschuwt dat ze controleren of het geld een legale oorsprong heeft. Een van de geconsulteerde bedrijven specificeert dat hoewel ze niet verantwoordelijk zijn voor de ontruiming van mensen die illegaal in het pand wonen, ze wel protocollen hebben om ervoor te zorgen dat het proces niet op een agressieve of gewelddadige manier verloopt.
Veel woningkraken in regio Valencia
De regio Valencia staat op de tweede plaats, na Catalonië, met het hoogste aantal woningkraken. In het eerste kwartaal van het jaar ging het om 420 gevallen, volgens officiële gegevens.
In totaal zijn de strafbare feiten door woningkraken in het eerste kwartaal van 2023 met 11% gedaald ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Catalonië blijft duidelijk aan de leiding met 1.673 gevallen, 42% van het totaal.
Lees ook: Krakersbendes ontvangen geld van investeringsfondsen om huizen te ontruimen
Op 31 maart werden 3.898 strafbare feiten in verband met illegale bezettingen van panden geteld, vergeleken met 4.385 gevallen in het eerste kwartaal van 2022.
Wie zijn de kopers van gekraakte panden?
Kopers van dit soort panden zijn meestal investeerders die de woning willen verhuren of verkopen om winst te maken. Maar zonder twijfel is het ontruimen van krakers geen gemakkelijke opgave. Advocaat Enric Cano legt in Las Provincias uit dat dit soort woningen meestal worden verkocht voor de helft van de marktprijs “omdat de koper er niet in kan totdat de ontruiming plaatsvindt. Dit proces kan tot drie jaar duren”.
Volgens Cano kan de schade voor de eigenaar door het ontruimingsproces oplopen tot bedragen tussen 30.000 en 40.000 euro. Hij sprak zelf met slachtoffers die gedwongen werden hun huizen te verkopen nadat deze illegaal bezet waren, en zegt daarover: “Het is een zeer traumatische situatie. In een zaak die ik behandelde, moest de eigenaar van een huis ter waarde van 70.000 euro het uiteindelijk verkopen voor 35.000 euro”.
Plaag
Volgens de advocaat nemen deze gevallen toe in de regio Valencia. Het lijkt een ware plaag te worden. Bovendien wordt het ontruimingsproces gecompliceerder wanneer de krakers gezinnen met jonge kinderen zijn. “Gezinnen met minderjarigen en beperkte economische omstandigheden gaan meestal om een kwetsbaarheidsrapport vragen. Dit verlengt het proces behoorlijk en maakt de ontruiming behoorlijk moeilijk”, zegt advocaat Enric Cano.
Nieuwe woningwet maakt zaak nog ingewikkelder
De omstreden Woningwet 2023 maakt de situatie nog ingewikkelder. In de wet, hoewel het nog steeds mogelijk is om krakers die met geweld een woning binnenkomen te ontruimen, zijn er wijzigingen aangebracht die het proces verder kunnen vertragen. Onder het voorwendsel om kwetsbare gezinnen te beschermen, moet de eigenaar aantonen dat het pand als woonruimte wordt gebruikt door de illegale bewoner.
Situatie ingewikkelder voor grote verhuurders
Als deze voorwaarde van toepassing is op grote verhuurders, dat wil zeggen eigenaren die meer dan vijf woningen bezitten, wordt het proces ingewikkelder. Ze moeten dan aantonen of de aangeklaagde partij zich in een kwetsbare situatie bevindt. Daarnaast moeten ze ook een proces van arbitrage of bemiddeling zijn gestart om een alternatieve huisvesting te zoeken voor de illegale bewoner voordat ze om ontruiming vragen. Een zeer moeilijke vereiste in de huidige woningmarkt om te vervullen.
Lees ook: Kraakpanden blijven een groot probleem vormen in Spanje