Die zorgen hebben geleid tot de oprichting van een nieuw professoraat van de kustwetenschap aan de Costa del Sol bij de Universiteit van Málaga (UMA). De hieraan verbonden wetenschappers hebben in samenwerking met het waterbeheer, de kustwacht en het gemenebest van plaatsen aan de Costa del Sol en dat van de Axarquía de samenstelling van de zogenoemde ‘nata’ onderzocht.
Wie wel eens tijdens het hoogseizoen op een strand aan de Costa del Sol heeft gelegen, heeft het ongetwijfeld met eigen ogen kunnen zien: een vettige, lichtbruine laag met schuim die op het water net voor de branding drijft. Spanjaarden noemen dit ‘nata’ (slagroom). Het ziet er niet aantrekkelijk uit en zorgt ervoor dat veel zwemmers de zee niet in gaan of de ‘nata proberen’ te mijden.
Natuurlijke oorsprong
‘Mensen gaan ervan uit dat de aanwezigheid van nata een gevolg is van een gebrekkige waterzuivering en relateren de bruinige kleur aan fecale resten of olie’, zegt Francisco Ignacio Franco, de coördinator van het project in de krant Sur. In tegenstelling tot wat velen denken, heeft een team van 14 onderzoekers van de UMA nu aangetoond dat de ‘nata’ een volledig natuurlijke oorsprong heeft. Het gaat om hele kleine minerale deeltjes die door de golven bijeen worden gedreven tot er een massa ontstaat. Proeven zijn genomen langs de hele kust van Málaga. Die werden onderzocht met de sterkste microscoop van de universiteit waarna men heeft kunnen vaststellen dat 90 procent van de laag bestaat uit mineralen en de rest uit micro-algen.
Voorkomen
De vraag is nu hoe de lagen ‘nata’ te voorkomen zijn. Want ondanks de geruststellende uitkomst, blijft het een onaantrekkelijk gezicht langs de stranden die zo belangrijk zijn voor de regionale economie, die immers staat of valt met het toerisme. Met industriële ingenieurs is nu een apparaat ontworpen waarmee het stof kan worden opgezogen dat zich in de aanzet van de stranden bevindt en bij ruwe zee het water troebel maakt. De ‘stofzuiger’ wordt in de al bestaande schoonmaakmachines geplaatst. Dit is volgens Ignacio Franco een makkelijke en goedkope oplossing.
Kwallen
De afgelopen jaren werden diverse delen van de kust in de provincie Málaga geteisterd door kwallenplagen. Vooral de parelkwal (Pelagio noctiluca) was in groten getale aanwezig en vormde een ander probleem voor zwemmers en badgasten. Om de aanwezigheid van kwallen te reduceren is er een multidisciplinair team samengesteld dat een strategie opstelt om de populaties te controleren. Een voorstel is om op volle zee selectief op kwallen te vissen op het moment waarop ze zich beginnen voort te planten. Normaliter leeft de parelkwal op volle zee, maar door de Atlantische stromingen langs de Zuid-Spaanse kust drijven ze meer naar de kust toe.
Billendoekjes
De vochtige hygiënedoekjes vormen een derde zorg en dan met name voor de waterzuiveringsbedrijven en voor het milieu. De doekjes worden door mensen langs de kust door het toilet gespoeld en zijn moeilijk uit de systemen te verwijderen waardoor ze zich ophopen op zeebodems tot stroken met billendoekjes van soms wel honderd meter lang. Daar verstikken ze vervolgens het zeeleven.
Hergebruik
De onderzoekers richten zich behalve op het bestrijden van bovengenoemde problemen ook op hoe ze het resultaat ervan kunnen gebruiken voor andere doeleinden. Zo kan het opgestogen stof als zeeklei worden gebruikt als bouwmateriaal voor bijvoorbeeld het aanleggen van trottoirs. Van kwallen kan natuurlijk collageen worden gemaakt. Dit is goedkoper dan synthetisch geproduceerde collageen. Het hergebruik van billendoelkjes is gecompliceerder maar niet onmogelijk. Men werkt nu aan een formule om ze om te zetten in een materiaal dat CO2 in het milieu kan binden. Omdat de formule zich in de patent-fase bevindt, kan men daar op dit moment nog niet meer over kwijt.