De onderwater ‘afvalkorst’ drijft op nauwelijks zevenhonderd meter van het natuurgebied Maro-Cerro Gordo ten oosten van Nerja, ruwweg tussen Burriana en Torrecilla in en is drie meter hoog met een diameter van twintig meter, zo stellen onderzoekers. Naar aanleiding van proeven concludeerde het Toxicologisch Instituut dat de aanwezigheid van fecale bacteriën een risico vormt op gastroenteritis en oog- en huidinfecties.
Al maanden onderzoeken agenten van Seprona en onderzoekers van het Oceanografisch Instituut (IEO) de illegale lozing van rioolwater op drie punten langs dit gedeelte van de Costa Tropical binnen het kader van de ‘operatie Vastum’ (vastum betekent lozing in het Latijn). Ook brengen ze de schade in kaart die het vieze afvalwater veroorzaakt aan het zeeleven en de kust in zijn geheel. Inmiddels is er een onderzoek geopend naar 11 overheidsfunctionarissen uit Nerja, waaronder de laatste burgemeester en de wethouder van milieu.
De schatting van het totale gewicht aan billendoekjes werd gemaakt op basis van videobeelden en foto’s die duikers maakten op vijftig meter diepte. Het onderzoek ging in 2017 van start op basis van een aanklacht van de milieuorganisatie Ecologistas en Acción die ‘ernstige onregelmatigheden’ vaststelde in de waterlozing in de zee, rivieren en beken zonder dat er enige vorm van zuivering van het water aan vooraf ging.
Bij het schandaal zijn ook de gemeentes Coín en Alhaurín el Grande betrokken. Die zouden eveneens op ‘voortdurende en kwaadaardige wijze de vereisten van de overheid negeren’, zo staat in de aanklacht van een vertegenwoordiger van het Ministerie van Justitie geschreven.
Via drie punten komt het vieze water van Nerja direct in de zee. Een van de pijpen komt twee meter boven zeeniveau uit op ongeveer 700 meter van het beschermde natuurgebied Maro-Cerro Gordo en is gewoon te zien vanuit een boot of kajak. De andere twee rioolbuizen zijn ondergronds en komen in de zee uit op 100 meter van de kust en op een diepte van respectievelijk 40 en 50 meter.
Om de schade aan het milieu als gevolg van de rioolwaterlozing in kaart te brengen riep Seprona vorige zomer de hulp in van het grootste schip van het Oceanografisch Instituut, de Ángeles Alvariño, van 46 meter lang. Twaalf onderzoekers en bemanningsleden brachten gedetailleerd de zeebodem in kaart. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten noemt de vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie de situatie ‘zeer verontrustend’ omdat ‘de omstandigheden van het zeeleven ernstig worden aangetast door de inefficiëntie van de overheden’.
De diagnose van Seprona over het resultaat van het gebrek aan sanitaire voorzieningen in Nerja laat weinig twijfel over de ernst van deze situatie die gezondheidsrisico’s oplevert voor zwemmers en op ernstige wijze het milieu aantast. Nerja, de enige grote kustplaats in de regio zonder waterzuivering, is zodoende al jaren slachtoffer van het feit dat de overheid de andere kant op kijkt.
Volgens de onderzoekers is het wel zo dat het vuile water als gevolg van stromingen eerder de neiging heeft zich horizontaal te verplaatsen dan verticaal. Dat betekent dat het water niet snel aan de oppervlakte zal komen.
In 2017 concludeerde het Ministerie van Volksgezondheid over de kwaliteit van het badwater in Spanje nog over Nerja dat de waterkwaliteit bij alle stranden in de gemeente ‘excellent’ waren.
Coín
De eerste fase van Operatie Vastum concentreerde zich op Coín, meer naar het westen van de provincie Málaga in het binnenland. Hier wordt doorlopend rioolwater in beken geloosd die de aanvoer vormen voor de Río Grande die uitmondt in de rio Guadalhorce. Ook Coín – met ruim 20.000 inwoners – heeft geen eigen waterzuiveringsinstallatie.