De archeologische resten die door onderzoekers van de Universiteit van Castilla-La Mancha werden ontdekt, dateren uit de Bronstijd (tussen 2100 en 1500 voor onze jaartelling. Inwoners van de steile woestijn bij wat nu de gemeente Garcinarro is, vestigden zich op die plek en werden 400 jaar voor Christus verdreven door Iberiërs. Die moesten op hun beurt plaats maken voor Romeinen die tenslotte verdreven werden door Visigoten. De nieuwe volkeren vernietigden de erfenis van hun voorgangers niet, maar bouwden er overheen. Zodoende is de vindplaats La Cava van bijna 8 hectare groot volgens experts een ’tijdcapsule van beschavingen’ geworden.
Toen het geheel werd opgegraven ontdekten de archeologen het meest spectaculaire Iberische gebouw dat tot nu toe bekend is: een compleet gebouw bestaande uit drie verblijven van meer dan drie meter hoog en een omvang van 70 vierkante meter. Een van de verblijven is onderverdeeld in twee kamers. De toegang tot het centrale verblijf is via een stenen deur met latei (draagconstructie) en in de zuidelijke muur zit een grote nis van meer dan een meter hoog.
In de verschillende stratigrafische niveau’s (stratificatie is de bestudering van de volgorde van de opeenvolgende gesteentelagen met als doel de aardlagen te dateren en beschrijven) werden keramieken voorwerpen gevonden en diverse gereedschappen die werden gebruikt door de Iberiërs, maar ook voorwerpen uit de tijd van de Romeinen en Visigoten.
‘Er is niets vergelijkbaars bekend’, aldus een van de onderzoekers tegen de krant El País. Doorgaans treft men enkel resten van muren gemaakt van steen of adobe aan (modder- en stromassa die in de vorm van baksteen werd gegoten en gedroogd in de zon). Deze muren komen zelden hoger dan een meter.
De opgravingen naar het samenraapsel van culturen gingen al in 2014 van start. De resten liggen op een strategisch punt op 60 meter hoog in het landschap dat het noorden en het zuiden van het schiereiland verbindt.
Naast het gebouw werden ook resten van een gehucht uit de Bronstijd aangetroffen. De opgraafwerkzaamheden hier zijn nog in volle gang. Verder trof men een gebied aan met kopjes, honderden kleine gaten op een rotsachtige ondergrond. Men vermoedt hier een oculte of artistieke oorsprong. Ook is er een 70 meter lange en 7 meter diepe kloof gevonden die uit de rotsen werd gegraven door de prehistorische inwoners.
Dat de plek zo goed bewaard is gebleven is te danken aan het feit dat boeren de resten gebruikten als kralen (omheinde ruimtes waar vee gehouden wordt). Ook in de kloof konden tientallen dieren worden geplaatst wanneer beschutting nodig was.