Het idee van ongeremd dansen op leuke plaatjes, flirten en drinken tot in de vroege uurtjes lijkt uit te sterven. In de jaren zeventig en tachtig waren discotheken dé place to be. Het waren de heersers van de nacht, terwijl ze nu moeten knokken om te blijven bestaan of definitief dicht gaan.
Moeilijkheden door crisis
Het verdwijnen van de clubs begon door de crisis, hoewel er meer oorzaken zijn. Families hadden veel minder te besteden, moesten besparen en deden dat ook op uitgaan. Volgens de Spaanse Federatie voor het Nachtleven (Fasyde) is 64% van de discotheken in Spanje verdwenen. “Het verlies is niet op alle plaatsten gelijk. In grote steden en kustgebieden waar veel toeristen komen, wisten discotheken door grote inspanningen te overleven. In het Spaanse ontvolkte binnenland daarentegen, zijn nachtclubs niet meer rendabel”, legt Ramón Mas, voorzitter van Fasyde en zakenman in het Barcelonese nachtleven, uit.
Wetswijzigingen en veranderingen in consumptiegedrag dragen bij aan de sluiting van veel clubs. “De toename van alcoholcontroles eind jaren negentig, het rookverbod in gebouwen en tijdsbeperkingen opgelegd door gemeentes brachten de sector veel schade toe,” zegt Jaime Lecuona, hoofd van de Digital LAB Horeca Nielsen consultant.
Voor de discotheken in Spanje is de storm nog niet geweken. Volgens de ‘familie budgetenquete van INE, het Spaanse bureau voor statistiek, daalden de totale huishoudelijke uitgaven met 3,7% in 2018 in vergelijking met het voorgaande jaar en met 6,7% in 2017 in vergelijking met 2016. De nieuwe generatie millennials is kleiner en heeft daarbij andere interesses. Mensen uit deze generatie verkiezen, volgens Emilio Gallego van de Spaanse horecasector, eerder individueel entertainment thuis zoals videogames, computerspelletjes en series, dan dat ze buiten de deur gaan feesten.
Meer consumptie overdag
Discotheken waren in de jaren tachtig dé plek om mensen te leren kennen of om op zoek te gaan naar een nieuwe relatie. Deze functie wordt tegenwoordig verdrongen door de nieuwe technologieën. Nu zoekt men relaties via een paar klikken op het internet. De populaire datingapplicatie Tinder is zodoende een concurrent voor de discotheken. “Maar de zwaarstwegende reden voor de achteruitgang van het nachtleven is zonder twijfel de verandering van de gewoontes van de babyboomers. Deze generatie heeft namelijk haar consumptie van ’s avonds en ’s nachts naar overdag verplaatst”, verzekert Jaime Lecuona.
Een nieuwe populaire gewoonte in Spanje is de tardeo of afterwork. Uit gegevens blijkt dat de namiddagsnack, tussen het middag- en avondeten (de merienda), wordt verlengd. Mensen proberen vroeger te stoppen met werken om een paar drankjes met wat tapas te nuttigen. In 2019 verkochten bars, cafés en restaurants 90% van hun dagelijkse omzet aan drank voor 9 uur ’s avonds. Zelfs de pubs, die eigenlijk vooral ’s nachts draaien, hebben 35% aan drank al voor 21 uur verkocht volgens gegevens van Nielsen’s Horeca Digital Lab. Het namiddag aperitieven is sinds 2015 met 15% gestegen en de gastronomie verdringt het nachtleven. Het restaurant profiteert van deze veranderde vrijetijdsbesteding. “Terwijl Spanje nu 20.000 minder bars telt, triomferen de restaurantjes als nooit tevoren”, vertelt Emilio Gallego.
Je zou kunnen denken dat muziek, net zoals de discotheek, niet meer belangrijk is voor de nieuwe generatie. Maar dit is niet zo. “We leven nu in de festivalboom. De jeugd wil live muziek die een sporadischere maar intensere beleving van muziek oplevert”, aldus Lecuona.
Nachtclubs voeren nieuwe concepten in om te overleven, zoals diners, livemuziek of feestjes met een thema. Ook de befaamde Spaanse Nacht is een hype. Mas legt uit dat internationale toeristen onder andere naar Spanje komen voor het nachtleven. Het zijn niet alleen toeristen die op vakantie zijn, maar ook Erasmusstudenten en expats. Het nachtleven wordt in die zin steeds toeristischer.
Volgens een onderzoek van zakelijke perspectieven in de toeristische sector, uitgevoerd door Fasyde, is er in de afgelopen 10 jaar een opleving geweest van 28,75% van het aantal toeristen dat naar Spanje komt. In uitgaansgelegenheden is 30,9% van het publiek toerist. Hiervan is 20,1% buitenlander en 10,78% binnenlandse bezoeker.