De kerstboom is een van de meest karakteristieke symbolen van het kerstseizoen, en een eeuwenoude gewoonte. Het versieren van een boom is niet alleen een christelijke traditie: in andere culturen worden bomen, om verschillende redenen, al sinds de oudheid versierd. De kerstboom is vermoedelijk ontstaan uit Germaanse tradities, maar ook van de Romeinen is bekend dat ze hun huis versierden met groene takken en verlichting. Bij de Romeinen en Germanen stonden groene bomen en takken symbool voor vruchtbaarheid en goddelijkheid. En dennenbomen en sparren blijven groen; zij verliezen hun naalden niet.
Bijna een maand
Hoewel ook in Spanje de kerstbomen en andere kerstdecoratie, zoals de kerststal of de straatverlichting, steeds eerder tevoorschijn worden gehaald, is het van oudsher de gewoonte om te wachten met het optuigen van de boom tot 8 december. De boom mag blijven staan tot 6 januari, Driekoningen.
Waarom 8 december?
Zowel 6 december als 8 december zijn in Spanje nationale feestdagen en dat betekent een paar vrije dagen. Op 6 december viert Spanje de Día de la Constitución (dag van de grondwet), op 8 december viert men de ‘Onbevlekte Ontvangenis van de Heilige Maagd Maria. Veel Spanjaarden maken begin december gebruik van het lange weekend om de kerstboom in huis te zetten. Toch is de vrije dag niet de enige reden om de boom op 8 december neer te zetten.
In de Katholieke Kerk wordt op deze dag het hoogfeest van de Onbevlekte Ontvangenis gevierd. De datum is afgeleid van 8 september, de geboortedag van Maria; zij werd immers negen maanden voor haar geboorte verwekt. Op 8 december 1854 kondigde paus Pius IX (1846 – 1878) met zijn bul “Ineffabilis Deus” (De onuitsprekelijke God) het dogma af van de Onbevlekte Ontvangenis van de H. Maagd Maria. Nu wordt 8 december gezien als het begin van de kerstperiode en is de gewoonte ontstaan om de kerstboom op deze datum op te zetten.
Betekenis van de versiering
Ook de kerstversiering in de boom heeft een betekenis. De slingers symboliseren de gezinsverbondenheid, de lichten – vroeger kaarsen- stellen het licht van Christus voor en de ster, vaak de piek, verwijst naar de ster van de Bethlehem.
Moderne twist
Tegenwoordig is de kerstboom trendgevoelig. De mogelijkheden om naar eigen smaak te decoreren zijn eindeloos en er zijn dan ook veel variaties te vinden. Dat hoeft niet altijd kleurrijk en vol glitters te zijn; de laatste jaren is in Spanje de Scandinavische stijl, wat sobere stijl, populair.
Ook de bomen in een aantal grote steden gaan met hun tijd mee; vaak bestaan ze alleen uit lichtjes. Het meest bekend in Spanje is de kerstboom op het plein Puerta del Sol in Madrid.