Dat blijkt uit recent onderzoek van het onderzoeksinstituut voor de Pyreneeën IPE en van de Universiteit van Baskenland. De enige gletsjers die je nu nog vindt in Spanje liggen in de Pyreneeën. In 1850 waren er in de Pyreneeën 52 gletsjers; in 2020 zijn er nog slechts 19 over. De afgelopen tien jaar verloren deze gletsjers 63 hectare ijs, wat ongeveer overeenkomt met de oppervlakte van 126 voetbalvelden. Naar verwachting sterven deze gletsjers de komende tien jaar en zijn ze binnen dertig jaar helemaal verdwenen.

Wat is een gletsjer eigenlijk?

Een gletsjer is een ijsrivier die het hele jaar door langzaam naar beneden stroomt. Een gletsjer beweegt heel langzaam, maar toch een paar centimeter per dag. Een gletsjer die niet beweegt is slechts een statische ijsmassa, die afhankelijk van de oriëntatie nog een paar jaar kan overleven. Om te groeien moet sneeuw op de gletsjer vallen, die het jaar daarop in ijs kan veranderen. Maar de afgelopen zeventig jaar is in de Pyreneeën geen enkele gletsjer gegroeid. Door de hoge temperatuur blijft niet veel sneeuw over die het volgende jaar ijs kan worden. De temperatuur op de toppen in de bergen stijgt twee keer zo sterk als de gemiddelde temperatuurstijging op aarde.

Gletsjers verdwijnen wereldwijd

Om het slinken van de gletsjers te stoppen zijn tien jaar onafgebroken lage temperaturen nodig. Met de huidige temperatuurstijgingen zijn de Spaanse gletsjers gedoemd te verdwijnen. Zelfs wanneer de temperatuur niet langer zou stijgen, blijven de gletsjers smelten. Niet alleen in de Pyreneeën, maar overal in Europa, Azië en Amerika verdwijnt de overgrote meerderheid van de gletsjers. Dat meldde het klimaatpanel van de Verenigde Naties in hun laatste rapport.

Nieuwe bergmeren

Veel gletsjers veranderen in bergmeertjes. In het uiterste noorden van de gletsjer van de hoogste berg in de Pyreneeën de Pico d’Aneto (3.404m) verscheen een nieuw meer. Dat meer is zo jong dat het nog geen naam heeft. Het ligt op bijna 3.200 meter hoogte en is het jongste en meteen het hoogst gelegen meer in de Pyreneeën. ‘We onderzoeken hoe lang de bodem nodig heeft om een nieuw ecosysteem te ontwikkelen na de terugtrekking van het ijs’, vertelt geologe Ixeia Vidaller van IPE. ‘Wij willen deze gletsjers tot het eind onderzoeken. We denken dat we hier nog een paar jaar werk hebben om te documenteren hoe een gletsjer zich gedraagt in zijn laatste fase. Het is een voorproefje van wat gaat gebeuren in andere bergketens in de hele wereld’, besluit onderzoeksleider Nacho López-Moreno.

De Spaanse krant El País publiceerde de eerste resultaten van het onderzoek van IPE en de Baskische universiteit. Op de website van El País kun je kaarten bekijken van de verdwenen en nog resterende ijsmassa’s in de Spaanse Pyreneeën en filmpjes zien van de onderzoekers in actie.