Onbekend is nog of het bedrag voor de wapenexport dat in het eerste kwartaal van 2020 werd goedgekeurd overeenkomt met de daadwerkelijke exportwaarde over het afgelopen jaar. In het eerste halfjaar van 2020 werd voor een kleine 1,19 miljard euro aan oorlogsmateriaal geëxporteerd, dat is 5 procent van het geautoriseerde bedrag. Spanje levert oorlogsmateriaal aan EU-lidstaten en de NAVO, maar ook aan strategische bondgenoten zoals Saudi-Arabië.
Uitbreiding bewapeningsprogramma’s
Het aanzienlijke bedrag dat begin vorig jaar werd goedgekeurd duidt echter op een significante uitbreiding van de bewapeningsprogramma’s die Spanje met de Europese lidstaten deelt, en de bereidheid van de Spaanse regering te investeren in defensie. Van de 22 duizend defensieprogramma’s zijn er alleen al door Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en België 19 duizend ingekocht. Het gaat om programma’s die voornamelijk worden ingezet bij project Eurofighter (gevechtsvliegtuig) en militair transportvliegtuig A400M.
Afgelopen juli zegde premier Sánchez aan bestuursvoorzitter Guillaume Faury van Airbus toe oorlogsmateriaal te blijven aanschaffen, waaronder vier vliegtuigen en 36 helikopters. Ook de financiering van overige defensieprogramma’s zijn toen door de premier bevestigd. Faury liet op zijn beurt weten dat een reorganisatie van het personeelsbestand van de airbusfabrieken in Madrid, Castilië-La Mancha en Andalusië als gevolg van de coronapandemie onvermijdelijk is.
Corruptie
Ook de Spaanse wapenindustrie kent de nodige corruptieschandalen. Zo eiste het Openbaar Ministerie in 2019 29 jaar gevangenisstraf voor de directieleden van Defex, een kleine semi-publieke (inmiddels failliete) onderneming die was ingeschreven bij de Spaanse staatsholdingmaatschappij SEPI. Defex, dat 51 procent staatsbezit was en voor 49 procent in handen van private wapenexporteurs, zou voor minimaal 80 miljoen euro aan steekpenningen hebben betaald bij de wapenverkoop aan Saudi-Arabië.
Saudi-Arabië
Nog steeds is Saudi-Arabië de grootste afnemer van wapens die geproduceerd zijn in Spanje. In het eerste kwartaal van 2020 werd voor 32 miljoen euro aan wapens geëxporteerd naar dit land. Ngo’s vrezen dat deze wapens worden ingezet in de oorlog van Yemen tegen de burgerbevolking, waarvoor zij zeggen bewijzen te hebben. Andere Europese landen, waaronder Duitsland, weigeren militaire samenwerking met Saudi-Arabië en hebben de verkoop van Europese vliegtuigen aan dit land geblokkeerd.
Controle
Spanje nam afgelopen april een verordening aan waarin is opgenomen dat het doel waarvoor de verkochte wapens worden ingezet, in bepaalde landen en onder bepaalde omstandigheden, gecontroleerd mag worden. De wapens mogen alleen worden ingezet voor doeleinden waar de Spaanse regering zich mee kan verenigen. Experts zijn echter van mening dat deze controles op onbekend terrein niet uitvoerbaar zijn en dat zelfs een grootmacht als de Verenigde Staten hiertoe niet in staat zijn.