Binnen het natuurlijk erfgoed vormen de bomen heuse ‘natuurlijke schatten’. Een overzicht van tien karakteristieke exemplaren:
1 Taxus van Santa Coloma (Asturias)
In Asturië wordt de taxus (Taxus baccata) beschouwd als een boom van hoge culturele waarde omdat hij ‘in de loop van de geschiedenis van het prinsdom een symbolische rol heeft gespeeld’. De boom is binnen Asturië beschermd. De meest bijzondere taxusbomen hebben een relatie met de christelijke traditie, zo ook de Taxus van Santa Coloma. De boom staat voor de kerk en is waarschijnlijk de eerste taxus die in de 10e eeuw in Asturië werd geplant, is door de inwoners van de gemeente uitgeroepen tot natuurmonument en is onderdeel van de ‘Route van de Teixos’.
2 De bergden Peixerani (Catalonië)
Geen enkele andere boom is zo goed bestand tegen de hoogte als de bergden (Pinus uncinata), en het is dan ook niet verwonderlijk dat, beschut in het Nationaal Park van Aigüestortes, in de Boí-vallei, een van de dikste bergdennen van Catalonië te vinden is. De Pino de Peixerani. met een omtrek van vijf meter en een hoogte van 17 meter, staat alleen in een weiland, en is ondanks, wat blikseminslagen, in goede conditie.
3. De den van Castrejón (Castilië en León)
Niet voor niets heet het gebied ook wel ‘Tierra de Pinares’: overal in Castilië en Léon groeien de Pinus pinaster (zeeden) en Pinus pinea (parasolden). In een wei valt de trots van Hoyo de PInares op: een dennenboom van ruim 350 jaar oud, 16 meter hoog en een kroonbreedte van 25 meter. Met een omtrek van 4,78 meter is het de dikste den van de provincie Ávila en een van de dikste dennen van deelregio Castilië en León. De boom produceert wel 2.000 dennenappels per seizoen.
4. Taray de lo Santero (Murcia)
De Tamarix canariensis (Canarische Tamarisk) is een relatief kleine struik, die van oudsher afkomstig is uit dorre streken, uit zilte, vochtige kustgebieden en de Canarische Eilanden. Dit prachtexemplaar in Murcia is meer dan zes meter hoog en de diameter van stam bedraagt vijf meter. Naar schatting is de boom zo’n 103 jaar oud te zijn, maar omdat de schors zo vaak aangroeit, blijft het bij een benadering. De boom was eerst een schaduwplek voor paarden, zoals blijkt uit de resten van spijkers, en later voor voertuigen. De Taray, die in de volle zon staat, heeft veel zorg en bescherming nodig.
5. Steeneik La Terrona (Extremadura)
In Cáceres, in het gebied Cordel de la Cumbre, staat de grootste en oudste steeneik (Quercus ilex), van Europa. Een boom van ruim 800 jaar oud, die met zijn 16 meter hoogte en een stam met een omtrek van bijna acht meter, de geschiedenis aan zich voorbij heeft zien trekken en getuige was van de opmars van de ridders van de Militaire Orde van Santiago naar de herovering van het schiereiland in de XIII eeuw. Volgens dichter Antonio Machado is deze eik de meest representatieve boom voor de flora van Spanje.
6. De ‘duizendjarige’ drakenboom (Tenerife)
Deze boomsoort komt voor op de Canarische Eilanden, waar hij, door de merkwaardige vorm, als een goddelijke boom wordt beschouwd. Volgens de legende werden draken na hun dood drakenbomen (Dracaena draco). Er zijn verschillende indrukwekkende exemplaren op de Canarische eilanden, maar de boom in Icod de los Vinos op Tenerife springt er uit: 150 ton zwaar, 17 meter hoog en bijna 800 jaar oud. De drakenboom heeft in 1985 een grondige opknapbeurt ondergaan en er is zelfs in de stam een ventilator geïnstalleerd om de luchtcirculatie te verbeteren en de verspreiding van schimmels te voorkomen.
7. De kastanjeboom El Abuelo (Castilië en León)
Het kastanjebos El Castañar de El Tiemblo vormt een unieke enclave in het gehele westelijke Middellandse Zeegebied. In de loop van de twintigste eeuw zijn honderden oude kastanjebomen (Castanea sativa gekapt, waardoor El Abuelo (de opa) nu moederziel alleen prijkt in het park van El Tiemblo, de gemeente die verantwoordelijk is voor El Castañar. El Abuelo is ruim 1.000 jaar oud, lijkt door een brand te zijn afgestorven, maar leeft nog steeds. De bezoeken van duizenden toeristen bedreigen het voortbestaan van de boom: wetenschappers uit heel Spanje maken zich hard voor strengere voorwaarden.
8. De Keizerlijke Palm van Elche (Regio Valencia)
In Elche staat een palmboom (Phoenix Dactylifera) waar zelfs keizerin Sissi naar opkeek. Verbaasd over de ongebruikelijke vorm van de zevenarmige boom, stelde zij voor om de palm een naam te geven. Dat werd la Palmera Imperial, de Keizerlijke Palm. Later kreeg de boom internationale erkenning, en in 2000 heeft het beroemde palmbos van Elche tot werelderfgoed uitgeroepen.
9. De jeneverbes Sabina de Blancas (Aragon)
De jeneverbes (Juniperus thurifera) is kenmerkend voor het Middellandse Zeegebied . De boom moet bestand zijn tegen barre omstandigheden. De Sabina de Blancas in Aragon is bijzonder: al is de boom bijna 1000 jaar oud, hij is nog geen acht meter hoog en minder dan vier meter breed. Toch is het een van de meest imposante bomen van de streek en een van de oudste bomen van Aragon, die schaduw biedt aan herders en dieren.
10. De iep van Guadarrama (Madrid)
In de gemeente Guadarrama staat, op het plein voor het stadhuis, een gewone iep (Ulmus minor) die in de ogen van bezoekers bijzonder is. De 21 meter hoge boom, die waarschijnlijk stamt uit het einde van de 19e eeuw, heeft moeilijke situaties overleefd, niet alleen de bestrating van het Stadhuisplein en de aanleg van de weg, maar ook de iepenziekte (grafiose) die de meeste iepen op het Iberisch schiereiland, in Europa en Noord-Amerika heeft gedood. In het voorjaar wordt de iep preventief behandeld om in perfecte conditie te blijven.
Leestip: Ondek meer over de Europese boom van het jaar, die in Spanje staat.