De Europese Commissie maakt zich zorgen, met name voor de meest kwetsbare groepen, zoals jongeren, gezinnen met kinderen en huishoudens met een laag inkomen.
Spanje doet het op macro-economisch vlak niet slecht: de cijfers wijzen op herstel na de crisis veroorzaakt door de pandemie en de economische oorlog. Het doel om het begrotingstekort tegen 2024 onder de 3% te brengen, is zelfs ongekend.
Er zijn inspanningen geleverd en dat stelt de Europese Commissie in staat om de regering een marge te geven om de uitgaven met 2,6% te verhogen ten opzichte van vorig jaar om de begrotingsaanpassing te handhaven.
EC waarschuwt vooral voor hoge huurprijzen
Bij nader onderzoek van de gegevens wordt de situatie echter zorgwekkender. Dit wordt erkend door de Europese Commissie in hun evaluatie van de Spaanse economie voor het voorjaar van 2023, waarin gewaarschuwd wordt voor de hoge huizenprijzen, vooral de huurprijzen.
“Het betaalbaar maken van huisvesting is een zorg”, verklaart de Europese Commissie in het rapport over het Stabiliteitsprogramma van Spanje. Ze maken gebruik van verontrustende gegevens over de situatie van dit fundamentele recht.
Een van die gegevens is het bedrag dat Spanjaarden aan huisvesting moeten besteden, wat gevaarlijk wordt wanneer dit meer dan 40% van het gezinsinkomen bedraagt. In de EU overschrijdt 7,5% van de huishoudens deze ratio, terwijl dit percentage in Spanje stijgt naar 9,9%.
Vooral huurders hebben het zwaar
Vooral huurders hebben het zwaar, aangezien dit percentage zelfs twee keer zo hoog is. 40,9% van de huurders in Spanje besteedt meer dan 40% van hun salaris aan huur, vergeleken met 21,2% in het Europese gemiddelde. Opvallend is dat het percentage in Nederland nog hoger ligt met 48,3% van de huishoudens die meer dan 40% van hun netto-inkomen aan huur besteedt. In België is dat 30,1%, eveneens boven het EU-gemiddelde.
Huisvesting een belangrijk structureel probleem
Deze gegevens komen overeen met die van de Bank van Spanje, die huisvesting als een van de belangrijkste structurele problemen van de Spaanse economie bestempelt. Zij geven aan dat 50% van de huishoudens die in huurwoningen wonen, risico lopen op armoede of sociale uitsluiting.
De Europese Commissie waarschuwt Spanje dat het vinden van betaalbare huisvesting een grote uitdaging is, vooral voor kwetsbare groepen zoals jongeren, gezinnen met kinderen en mensen met een laag inkomen. Huisvesting staat zelfs in de top tien van belangrijkste problemen voor Spanjaarden, volgens een recente peiling.
Nieuwe woningwet
De Europese Commissie heeft ook benadrukt dat de Spaanse regering plannen heeft om 20.000 sociale huurwoningen te bouwen met behulp van herstelfondsen.
Daarnaast is er recentelijk een nieuwe nationale woningwet goedgekeurd. Deze wet voorziet in regels om huurprijzen in gebieden met hoge spanning te reguleren en stelt een maximale stijging van 3% in 2024 vast. Hoewel dit positieve ontwikkelingen zijn, heeft de Partido Popular al aangekondigd dat ze deze wet niet zal toepassen in de regio’s waar ze aan de macht zijn.
Lees ook: Catalanen besteden bijna 60 procent van salaris aan huur