Aanleiding voor de twee Bosch-tentoonstellingen in 2016 was de vijfhonderdste sterfdag van de beroemde middeleeuwse kunstenaar. Na het grote succes in Nederland, verhuisde de unieke verzameling werken in het voorjaar naar Spanje. Net als in Den Bosch, trok de tentoonstelling in Madrid een recordaantal bezoekers.
Oscar van de kunst
De Global Fine Art Award wordt ook wel de Oscar van de kunst genoemd. Ieder jaar kiezen 30 kunstexperts in diverse categorieën een winnaar. In 2016 werden hiervoor 200 museumzalen en 2000 internationale exposities bezocht. Het Prado en het Noordbrabants Museum wonnen in de categorie ‘Renaissance, Barok, Oude Meesters, Dynastieën – soloartiest’. In deze categorie was ook het Madrileense Museo Thyssen-Bornemisza met hun tentoonstelling ‘Caravaggio y los pintores del Norte’ finalist. De uitreiking van de prijs vond afgelopen zaterdag plaats in de National Arts Club in New York.
Blockbuster-tentoonstelling
Voor beide musea was de overzichtstentoonstelling van Jeroen Bosch een echte blockbuster: het Prado ontving liefst 589.692 bezoekers, naar het Noordbrabants Museum trokken er niet minder dan 421.700. “Wij zijn uitermate trots op deze buitengewoon prestigieuze erkenning en feliciteren graag onze collega’s van het Museo Nacional del Prado, met wie wij nauw hebben samengewerkt bij de totstandkoming van deze tentoonstelling. Ik kan ook niet genoeg herhalen dat het succes van de tentoonstelling een gezamenlijke inspanning is geweest van tal van partners: uiteraard de manifestatie Jheronimus Bosch500, maar ook onze sponsoren en de honderden medewerkers en vrijwilligers die bij de tentoonstelling en de manifestatie betrokken waren” zegt Charles de Mooij, directeur van het museum in Den Bosch, die voor de uitreiking van de award naar New York was afgereisd. Het is de eerste keer dat een Nederlands museum voor deze award in de prijzen valt.
Eer voor Jeroen Bosch
Het Prado eerde de oorspronkelijk geheten Jeroen van Aken met de tentoonstellingstitel ‘El Bosco. La exposición del V Centenario’. Jeroen Bosch vernoemde zichzelf naar de stad waar hij geboren werd: Den Bosch. De Nederlandse tentoonstelling droeg de titel ‘Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie’.
Samenwerking niet onomstreden
Naar aanleiding van enkele bevindingen van het Bosch Research and Conservation Project (BRCP) ontstonden er discussies rondom de authenticiteit van een aantal werken van Bosch. Zo zouden ‘Zeven Hoofdzonden’, ‘Verzoeking van de heilige Antonius’ en ‘Keisnijding’ niet van de hand van Bosch zelf, maar van een van zijn navolgers zijn. Deze drie werken zijn in het bezit van het Museo del Prado, dat de conclusie van het BRCP over de herkomst van de werken resoluut van de hand wees. De bevindingen zorgden aanvankelijk voor enige wrijving tussen het Nederlandse en het Spaanse museum. Geen van de drie werken werd uitgeleend voor de tentoonstelling in Den Bosch.
Bosch blijft aantrekkelijk mysterie
De grote populariteit van beide tentoonstellingen in het afgelopen jaar getuigen van een nog springlevende aantrekkingskracht van het werk van Jeroen Bosch. Zijn beeldvorming, fantasiewereld, nachtmerries en hallucinaties, doordrongen van de christelijke moraal, geanalyseerd en geïnterpreteerd door ontelbaar veel kunsthistorici, hebben hun mysterie al die eeuwen weten te behouden.