Verschillende deelgemeenschappen zijn tegen de beslissing van het ministerie van Volksgezondheid om de criteria voor de distributie van het Pfizervaccin te wijzigen. Het gevolg hiervan is dat meer doses worden geleverd aan de gebieden die al meer vaccins hebben toegediend. Regiopresidenten protesteren; Isabel Díaz Ayuso van regio Madrid spreekt van een ‘absolute fout’ en Iñigo Urkullu van Baskenland vindt het ‘oneerlijk’.

Avondklok

De situatie is grimmig en weinig hoopvol; afgelopen zaterdag werden ruim 35.000 nieuwe besmettingen geregistreerd. Castillië en Leon heeft, door het grote aantal besmettingen, besloten de avondklok te vervroegen naar 20.00 uur. Dit is strijdig met het decreet van de Spaanse regering dat alleen tussen 22.00 uur en 7.00 uur ’s ochtends nachtelijke beperkingen in mobiliteit toestaat. Alle beperkingen buiten deze vastgestelde uren vallen niet onder de wettelijke bepalingen van het decreet, dat nog tot 9 mei van kracht is. De centrale regering heeft het Openbaar Ministerie gevraagd om bezwaar aan te tekenen tegen het akkoord van de regionale regering van Castilië en Leon, waarin de avondklok in de regio vervroegd wordt naar 20.00 uur.

Op de letter

De deelregering van Castilië en Leon, onder leiding van Alfonso Fernández Mañueco (Partido Popular), klampt zich vast aan een letterlijke zinsnede uit het huidige decreet van de Staat van Alarm, waarin gesproken wordt over de bevoegdheid van de autonome regio's om de beperkingen tijdens ‘nachtelijke uren’ vorm te geven.

Ook de Andalusische deelregering van Juanma Moreno verwijst naar deze zinssnede en wil niet alleen de avondklok met twee uur vervroegen, maar ook burgers ‘huisarrest’ geven in de 91 Andalusische gemeenten die meer dan 1.000 besmettingen per 100.000 inwoners hebben.

Regiopresident van Galicië Alberto Núñez Feijóo steunde zijn collega’s en omschreef het verzoek om strengere beperkingen als ‘redelijk’. Hij ging zelfs nog een stap verder en verdedigde een avondklok vanaf 18.00 uur, net als in  Frankrijk. ‘Dat is redelijk, maar op dit moment kunnen we hier niets mee omdat de centrale overheid ons geen toestemming geeft.’

Politiek spel

Vanuit regeringspaleis Moncloa begrijpen ze dat de druk van de deelregio’s een reactie is op een politieke zet van de conservatieve Partido Popular, om premier Pedro Sánchez te dwingen om voor het Congres te verschijnen om een nieuw decreet voor de Staat van Alarm goed te keuren. Het idee alleen al jaagt de centrale regering angst aan. De steun van de Catalaanse partijen die voor afscheiding zijn is nu nog meer waard vanwege de recente benoeming van Salvador Illa tot lijsttrekker van de Partido Socialista Catalan (PSC) en als kandidaat voor het regionale premierschap.  

Om complicaties en gespannen onderhandelingen te voorkomen, is Sánchez nu gedwongen een veto uit te spreken over het vervroegen van de avondklok om daarmee een nieuw decreet te voorkomen. Ondertussen oefent de Partido Popular vanuit de deelregio’s waar zij de macht hebben, druk uit op de coalitieregering.

Meeste onzekerheid in Castilië en Leon

De situatie van onzekerheid is het grootst in Castilië en Leon. De politievakbonden hebben er al hun ‘twijfels’ uitgesproken over de geldigheid van de vervroegde avondklok en de regeringsdelegatie om schriftelijke opdrachten gevraagd.

In de praktijk hebben de handhavingsinstanties, net als in eerdere vergelijkbare situaties met beperkende maatregelen, een begin gemaakt met het waarschuwen van de burgers dat zij naar huis moeten gaan. De komende dagen moet het voor agenten duidelijk worden of zij al dan niet sancties opleggen. Intussen blijft het aantal besmettingen in Castilië en Leon met 860 gevallen per honderdduizend inwoners stijgen, 17,65% van de geteste mensen is positief.

Kloof

Het levert het bewijs dat co-regeren met de centrale overheid niet werkt. De kloof tussen de linkse regering van Pedro Sanchez en de autonome gemeenschappen die door de rechtse Partido Popular worden geregeerd, is duidelijk. En komt op het slechtst mogelijke moment.