Uit een onderzoek van Eurostat blijkt dat in 2019 voor meer dan drieënhalf miljoen Spanjaarden de elektriciteit te duur was om de eigen woning op een behaaglijke temperatuur te brengen. De economische en sociale gevolgen van de gestegen elektraprijs zullen volgens Sergio Tirado van de Universiteit van Barcelona groot zijn.
Tiende Europese land met grootste energiearmoede
Volgens Eurostat staat Spanje op de tiende plaats van de Europese landen met het hoogste percentage energiearmoede, achter landen als Bulgarije, Litouwen, Cyprus, Griekenland en Italië. Dat energiearmoede voorkomt op grote schaal in Spanje blijkt ook uit het fors toegenomen aantal aanvragen voor de ‘bono social’, een elektriciteitssubsidie voor de huishoudens met de laagste inkomens. Maar zelfs deze bono social en het in 2020 verlaagde gereguleerde tarief kunnen niet voorkomen dat een grote groep Spanjaarden de elektriciteitsrekening niet meer kan betalen. Daar komt nog eens bij dat als gevolg van de extreme weersomstandigheden de prijs van elektra recent fors omhoogging.
Volgens Tirado krijgen te weinig mensen de bono social en komt maar 40 procent van de bevolking in aanmerking voor het gereguleerde tarief waardoor de energiearmoede in Spanje in stand blijft. Het zijn niet de incidentele extreme weersomstandigheden, zegt Tirado, die voor energiearmoede zorgen, maar het gebrekkige sociale vangnet van de overheid. Baskenland bijvoorbeeld, waar het minimuminkomen hoger is dan in de rest van Spanje, heeft een percentage energiearmoede dat lager is dan het Europese gemiddelde.
Maar de helft van subsidiegerechtigden krijgt bono social
Tirado ziet verschillende opties voor de oplossing van deze energiearmoede in Spanje. Er zal in ieder geval deskundiger naar het functioneren van de energiemarkt moeten worden gekeken en naar de mechanismen die toegepast kunnen worden om kwetsbare huishoudens te beschermen. In plaats van een gereguleerd tarief, moeten meer huishoudens toegang krijgen tot de energiesubsidie. Volgens een onderzoek uit 2018 van de Spaanse Wetenschappelijke Vereniging voor Milieu, heeft minder dan de helft van de huishoudens die recht hebben op de bono social deze ook daadwerkelijk ontvangen. Vaak weten mensen niet hoe ze de subsidie moeten aanvragen of stuiten op problemen bij de aanvraagprocedure. Tirado pleit dan ook voor een automatische toekenning door de overheid zoals dat ook in Portugal gebeurt.
Spanje is een van de EU-landen waar de elektriciteitsprijs voor consumenten het meest toenam. In de periode tussen 2008 en 2016 was dat 50 procent voor gas en 80 procent voor elektriciteit.
Lees ook: Iberdrola beschuldigd van manipuleren elektriciteitsprijzen in Spanje