De Spaanse weg uit de coronacrisis lijkt steeds meer hobbels te krijgen. Dit blijkt uit de macro-economische prognoses van de Europese Commissie, die de groeiprognose van de Spaanse economie met ruim 1,5 punt verlaagt van 6,2% naar 4,6%. Ten opzichte van de prognose van nog maar vier maanden geleden geeft deze wijziging aan hoe onstabiel de situatie is. De EC stelde de groei van het bbp toen nog naar boven bij van 5,9% naar 6,2%. De prognoses van Brussel zijn daarmee ook ver verwijderd van die van de regering, die nog steeds een groei van 6,5% in 2021 en 7% in 2022 verwacht.
Spanje zal niet langer kunnen zeggen dat het de meest groeiende economie van de eurozone is, maar neemt in plaats daarvan de 17e positie in.
De voorspellingen voor Ierland zijn juist ver naar boven bijgesteld en gaan van een scenario met een groei van 4,6% in het voorjaar naar een groeiverwachting van bijna 15%. De groei van andere landen waarvan de economieën dit jaar veel sterker zullen groeien dan de Spaanse, is ook naar boven bijgesteld, ook al was de daling van hun bbp tijdens de crisis aanzienlijk minder dan die van Spanje. Dit is bijvoorbeeld het geval in Kroatië dat zal groeien met 8,1%, Italië, dat zal groeien met 6,1%, of Estland met een voorspelde groei van 9%.
Het scenario is erg instabiel. Volgens gemeenschapsbronnen is er een wereldwijde crisis in de toeleveringsketens, een voortdurende escalatie van de energieprijs en een hogere en meer consistente inflatie dan verwacht. En dat drukt op de groei en zorgt voor donkere wolken aan de horizon.
Voor Spanje komt deze verlaagde groeiprognose niet als een verrassing, nadat meerdere organisaties de afgelopen weken hetzelfde hebben gedaan.
De Europese Commissie verwacht dat de Spaanse economie in 2022 met 5,5% zal groeien, boven wat ze dit jaar zal doen. Dat is echter veel minder dan de voorspelling van 6,3% groei die gemeenschapstechnici in juli verwachtten. Met andere woorden, groei die dit jaar niet plaatsvindt, wordt niet zomaar uitgesteld naar het volgende fiscale jaar. In zowel 2021 als 2022 zal de groei veel minder zijn dan vier maanden geleden werd verwacht. In 2023 verwacht Brussel dat de economie met 4,4% zal groeien.
Paolo Gentiloni, commissaris voor Economische Zaken, heeft betoogd in een persconferentie dat deze neerwaartse bijstellingen van de groei moeten worden begrepen “in het kader van een vrij sterke expansie”. Die vindt wat later op de kalender plaats, maar de horizon is er een van groei, zo zei de Italiaan.
De Europese Commissie stelt de groei van de eurozone naar boven bij ten opzichte van de vorige prognose, van 4,3% naar 5%, en verlaagt de prognoses voor 2022 van 4,4% naar 4,3%. De prognoses voor de Duitse economie gaan van een groei van 3,4% die enkele maanden geleden werd verwacht tot 2,7%, hoewel dit wordt gecompenseerd door een opwaartse bijstelling voor het volgende jaar, van 4,1% naar 4,6%.
Arbeidsmarkt en tekort
“De arbeidsmarkt in Spanje heeft in vergelijking met eerdere crises opmerkelijk veel weerstand getoond”, staat in de tekst van de Europese Commissie. “Zowel het aantal werknemers als het werkloosheidscijfer zijn ongeveer hersteld tot het niveau van voor de pandemie, hoewel ongeveer 200.000 werknemers nog steeds onderworpen zijn aan ERTE (1% van de totale werkgelegenheid)”. En toch, ondanks het feit dat de verloren banen al “grofweg” zijn hersteld, zal Brussel nog moeten wachten tot 2023 om de werkloosheidsgraad te zien dalen tot onder het niveau van vóór de crisis. Het gat mag dan klein zijn, het zal jaren duren voordat het gedicht is. Van de 15,2% werkloosheid aan het einde van dit jaar, zal de werkloosheid dalen tot 13,9% aan het einde van 2023.
De Europese Commissie verwacht dat het Spaanse begrotingstekort snel zal afnemen: van 8,1% waarmee dit jaar zou sluiten naar 5,2% in 2022, als de Europese begrotingsregels nog worden opgeschort, en 4,2% in 2023. Naar verwachting zal dat jaar het stabiliteits- en groeipact opnieuw worden geactiveerd, waardoor de in 2020 bevroren begrotingsregels weer tot leven komen die de lidstaten dwingen een tekort van minder dan 3% en een overheidsschuld van minder dan 60 te hebben %.
Ook de staatsschulden van Spanje zullen zeer hoog zijn. Brussel voorspelt dat deze in 2021 iets meer dan 120% van het bbp zal zijn, en dat de verlaging langzaam zal verlopen. In 2023, de horizon tot waar de prognoses van gemeenschapstechnici reiken, zou de staatsschuld meer dan 116,9% bedragen, en zou Spanje dus een van de zes landen zijn met een staatsschuld van meer dan 100%, samen met België, Griekenland, Frankrijk, Italië en Portugal. In 2019 was het aantal lidstaten met een overheidsschuld boven dat niveau de helft.