Else Beekman
Ongekend in de Spaanse geschiedenis: op dit moment zit de hoogste justitiële autoriteit, de ‘fiscal general del Estado’ in het beklaagdenbankje van het Hooggerechtshof. Álvaro García Ortiz, Spanje’s procureur-generaal, wordt ervan verdacht geheime informatie te hebben gelekt over de partner van de Madrileense regiopresident Ayuso, die zelf onderwerp is van een lopend strafonderzoek wegens vermeende belastingfraude.
De procureur-generaal is de hoogste leidinggevende van het Spaanse Openbaar Ministerie en verantwoordelijk voor het coördineren van alle strafzaken in het land. Hij wordt benoemd op voordracht van de regering. Dat uitgerekend hij zich nu voor het hoogste gerechtshof moet verantwoorden roept in Spanje vragen op over de onafhankelijkheid van justitie en de rol van de politiek daarin.
Wat wordt hem verweten?
García Ortiz zou vertrouwelijke informatie hebben gelekt over een mogelijke belastingfraudezaak tegen zakenman Alberto González Amador. Dat is de partner van Isabel Díaz Ayuso, de invloedrijke regiopresident van Madrid en boegbeeld van de conservatieve oppositiepartij Partido Popular (PP).
Volgens justitie zou een e-mail met gevoelige informatie uit het onderzoek naar deze belastingfraudezaak, waaronder een voorstel tot een schikking, naar de pers zijn gelekt. Het lek zou de reputatie van González Amador zwaar hebben beschadigd. Tijdens zijn verklaring in de rechtszaal zei hij dat de situatie hem psychisch zo onder druk zet, dat hij overwoog Spanje te verlaten of zichzelf iets aan te doen. De rechter reageerde daar zichtbaar geschrokken op.
De onthulling van geheimen is een strafbaar feit waar in Spanje jarenlange gevangenisstraf op staat. Het is de eerste keer dat een zittende procureur-generaal in Spanje terechtstaat.
Politieke steun?
Premier Pedro Sánchez (PSOE) heeft zich publiekelijk met de zaak bemoeid. Op 9 november 2025 zei hij: “De procureur-generaal is onschuldig. De regering blijft geloven in zijn onschuld, en nog meer na wat we deze week hebben gehoord en gezien.” Deze uitspraken van steun hebben nu voor ophef gezorgd. Dat García Ortiz in 2022 op voordracht van de regering Sánchez procureur-generaal is geworden, vergroot de politieke gevoeligheid van de zaak nog verder.
De regering zou op deze manier de rechterlijke macht proberen te beïnvloeden, aldus is de mening van de grootste vereniging van openbaar aanklagers in Spanje, de Asociación de Fiscales. Oppositieleider Feijóo (PP) noemt het zelfs “een aanval op de rechtsstaat, zoals we die in vijftig jaar democratie niet hebben meegemaakt”.
De discussie over de scheiding der machten laait op, want mag een politicus zich zo nadrukkelijk uitlaten over een lopende rechtszaak waar een topfunctionaris terecht staat die door diezelfde regering is benoemd? Zo draait de zaak uiteindelijk niet alleen om de schuld of onschuld van García Ortíz, maar ook om het vertrouwen in het onafhankelijke rechtssysteem.
Mocht het Hooggerechtshof García Ortiz veroordelen, dan leidt dat onvermijdelijk tot zijn ontslag. Bovendien zal zo’n uitspraak koren op de molen zijn van tegenstanders van het huidige systeem. Die dringen al jaren aan op een hervorming om iets te doen aan de politieke invloed op de benoeming van hoge magistraten.
De komende dagen zijn cruciaal
Het proces loopt nog en in de vijfde zittingsdag van woensdag 12 november verklaarden meerdere agenten van de Unidad CEntral Operativa (UCO) van de Gaardia Civil dat zijn bij de doorzoeking van het kantoor van García Ortiz geen relevante berichten konden vinden, omdat deze verwijderd of geblokkeerd waren. Eerder moesten al getuigen uit de top van justitie en de journalistiek verklaringen afleggen.
De verdediging van García Ortíz houdt vol dat er geen sprake was van een misdrijf. Zijn advocaten stellen dat hij niet actief was betrokken bij het lekken van de e-mail. HIj zou alleen reageren op halve waarheden in de media. Volgens hen was het juist zijn plicht om duidelijkheid te geven over het verloop van het onderzoek, en is er niets illegaals gebeurd. Ook wijzen ze erop dat er geen hard bewijs is dat García Ortiz persoonlijk verantwoordelijk was voor het verstrekken van vertrouwelijke informatie aan de pers.
Wat de uitkomst ook is, dit proces zal een blijvende indruk achterlaten. Niet alleen in juridische kringen, maar ook in de politiek – en bij de Spaanse burger, die zich afvraagt hoe onafhankelijk de rechtsstaat werkelijk nog is.
In het kort
- Álvaro García Ortiz is de eerste zittende procureur-generaal in Spanje die terechtstaat voor het Hooggerechtshof.
- Hij wordt beschuldigd van het lekken van geheime informatie over een belastingzaak rond de partner van regiopresident Ayuso.
- De zaak is politiek gevoelig, mede omdat de regering Sánchez in 2022 García Ortiz benoemde.
- Premier Sánchez sprak op 9 november openlijk zijn steun uit, wat leidde tot kritiek vanuit justitie en de oppositie.
- De verdediging stelt dat er geen misdrijf is gepleegd en dat García Ortiz enkel reageerde op publieke desinformatie.
Hooggerechtshof onthult wanbeheer bij contante betalingen PSOE