Volgens beleggingsspecialist Martin Totté van Alex Spanje is “onzekerheid per definitie slecht voor de markt”. En onzekerheid was er vorige week niet alleen over Spanje, maar ook over Italië. Daar bestond na het mislukken van de vorming van een regering in Rome even het vooruitzicht dat er nieuwe verkiezingen zouden komen. Dit leidde kort tot paniek op de markten. Beleggers vreesden dat Italiaanse populisten nog meer zetels zouden halen. Buiten Europa zorgde Trump voor flink wat onzekerheid met zijn heffing op staal en aluminium aan onder meer Europa en Canada. Hierdoor dreigt er een wereldwijde handelsoorlog uit te breken.
Verklaringen Rajoy ‘niet geloofwaardig’
In Spanje had de uitspraak op 24 mei in het corruptieschandaal Gürtel behoorlijk wat opschudding tot gevolg. 29 verdachten, waaronder de voormalige penningmeester van de Partido Popular (PP), werden veroordeeld tot zware celstraffen. De PP van premier Mariano Rajoy werd veroordeeld tot het betalen van een boete van 254.000 euro. In deze zaak moest ook Rajoy zelf opdraven als getuige. Hij bleeft ontkennen van de smeergeldbetalingen te weten. De rechter liet nog in zijn uitspraak weten de verklaringen van de Spaanse premier ‘niet geloofwaardig’ te vinden.
Kortstondige paniek op obligatiemarkt
Daarop besloot de fractievoorzitter van de Spaanse socialisten (PSOE), Pedro Sánchez, een motie van wantrouwen in te dienen. Het was de vierde motie in de jonge Spaanse democratie en de tweede tegen Mariano Rajoy. Uiteindelijk kreeg de motie van Sánchez vrijdag 1 juni de steun van alle partijen in het parlement behalve van Ciudadanos en natuurlijk de PP zelf. Spaanse beurs Ibex 35 daalde op donderdagmiddag 31 mei, de dag dat de Baskische nationalisten aankondigden de motie te steunen met 1,44%. Dit leek even de aankondiging voor paniek op de obligatiemarkt en vooral bankaandelen deden het slecht, maar op vrijdag vertoonde de beurs gelijk weer herstel. Dat herstel was zodanig dat deze de grens van 9.600 punten overschreed met een stijging van 1,76%. De hoogste stijging sinds begin april en de grootste in heel Europa.
Niet alleen Spanje van invloed
Martin Totté stelt dat “de markten eigenlijk niet wakker hebben gelegen van de situatie binnen de Spaanse regering. Italië was veel bepalender voor de initiële daling op donderdag. In dat opzicht is vooral de obligatiemarkt de onzekere factor. En onzekerheid op de obligatiemarkt kan erg snel voor problemen zorgen wanneer de rente gaat stijgen.” Staatsobligaties worden uitgegeven om onder andere de Spaanse staatsschuld te financieren. En deze staatschuld is bij het vertrek van Rajoy vele malen hoger dan toen hij eind 2011 als minister-president begon. Totté licht toe: “Een rentestijging kan tot stand komen doordat bijvoorbeeld het tienjarig Spaans staatspapier verkocht wordt omdat mensen ervan af willen om hun heil te zoeken in beleggingen die ze als minder risicovol beschouwen”. Door deze verkopen daalt dus de koers van de obligatie en stijgt de rente verder. Dit heeft tot gevolg dat Spanje opeens veel meer rente voor zijn enorm hoge staatsschuld moet gaan betalen. De vraag is dan of de economie dat trekt. “In het begin van de crisis in 2008 en 2009 lag de spanning in dit opzicht net als in andere Europese landen ook in Spanje vooral bij de banken en bij de private sector. Ditmaal ligt het bij overheden. Dat is enerzijds lastiger want niemand weet hoe dit zich zal ontwikkelen.” De voorzitter van de Europese Centrale Bank, Mario Draghi heeft wel gezegd tot september dit jaar nog staatspapier te blijven opkopen. Tot die tijd hoeven de zuidelijke landen zich dus geen al te grote zorgen te maken. Als er daarna door gebrek aan vertrouwen verkoopdruk ontstaat voor Spaans staatspapier kan het zonder extra Europese steun mogelijkerwijs snel de verkeerde kant op gaan. Zeker als er zich politiek onzekere situaties blijven voordoen. “Als het echt misgaat, kan een land van de ene op de dag failliet gaan”, aldus Totté.
De nieuwe Spaanse premier Pedro Sánchez heeft nu als intentie een overgangsregering te vormen onder zijn leiding, terwijl hij ondertussen nieuwe verkiezingen uitschrijft. Wanneer hij dat zal doen is echter niet bekend. Tot die tijd is het afwachten hoe de politieke situatie in Spanje zich gaat ontwikkelen.
Martin Totté is werkzaam als relatiemanager bij Alex Spanje onderdeel van BinckBank NV.