De Europese ofwel ‘echte’ sardine (wetenschappelijke naam: Sardina Pilchardus) wordt gevangen in de Atlantische Oceaan in het gebied tussen Bilbao en Cádiz en langs de Portugese kust. De vissoort is erg geliefd onder de Spanjaarden: in 2016 consumeerden zij 26.000 ton verse sardines ter waarde van 111 miljoen euro en 11.000 ton in blikjes ter waarde van 88 miljoen euro. De sardine dreigt echter aan deze populariteit ten onder te gaan.
Volgens de Spaanse nieuwssite El Dependiente heeft ICES, de Internationale Raad voor Zeeonderzoek, in oktober 2017 aanbevolen de totale vangst van Europese sardines onmiddellijk stil te leggen. Als dit niet zou gebeuren, zou de biomassa van sardines zowel op biologisch gebied als op het gebied van visserij verdwijnen (biomassa is een technische term die verwijst naar het geschatte totale gewicht van vispopulaties).
Ondanks dit advies heeft de Spaanse regering voor dit jaar een visquotum van 14.600 ton vastgesteld. Dit werd op 8 maart 2018 door de Europese Commissie goedgekeurd. Naast het quotum wil het Spaanse ministerie van Landbouw en Visserij nog meer maatregelen nemen, zoals het vaststellen van tijdelijke visverboden voor het herstel van jonge vis, het bepalen van minimale afmetingen, beperkte ontscheping en versterkte controles. Alles gericht op het herstel van deze vissoort, aldus het ministerie.
Op 13 juli jongstleden publiceerde ICES nieuwe data over de stand van de Europese sardine. Wat blijkt: hoewel de biomassa van de sardine zich 10% heeft hersteld ten opzichte van vorig jaar, bevindt deze zich nog steeds op het laagste niveau sinds de eerste registraties. Het ICES pleit daarom opnieuw voor een totaal visverbod op Europese sardines.
Schaarste en overbevissing
Volgens het Instituut voor Zeeonderzoek in Vigo, bestaat er geen gevaar voor uitsterving, maar gaat het om het gevaar voor de visserij. Alleen als de vangst drastisch wordt teruggebracht, kan de visstand zich herstellen en blijft deze belangrijke bron van inkomsten behouden. Bovendien is de lage stand van deze vissoort niet goed voor het mariene ecosysteem vanwege de fundamentele rol die de sardine daarin speelt. Het instituut stelt verder vraagtekens bij andere factoren die kunnen bijdragen aan de afname van de biomassa van de Europese sardine en waarmee nog geen rekening is gehouden. Bijvoorbeeld: welke rol speelt de klimaatverandering hierin?
Daarom hebben diverse ecologische groeperingen uit Spanje en Portugal afgelopen juli de Spaanse regering verzocht met een nieuw plan te komen voor het herstel van de Europese sardine. Zij zijn zich bewust van het belang van soort voor de vissector en vinden dat de oplossing niet ligt in het sluiten van de visvangst, maar in het bepalen van een evenwicht tussen de visindustrie en het herstel van de soort.
Het is niet de eerste keer dat een dergelijk verzoek is gedaan. Volgens Ecologistas en Acción, de Spaanse bond van milieuactivisten, willen de regeringen van Spanje en Portugal niets van een visverbod weten omdat veel gezinnen van de visserij afhankelijk zijn. Maar er wordt ook geen plan gepresenteerd.
De afdeling van het Wereld Natuur Fonds die zich bezighoudt met visserij, vindt dat het huidige plan van de Spaanse regering geen duidelijke criteria vaststelt voor de bescherming van jonge vis. Verder hebben onderzoekers het plan nog niet kunnen testen.
De adjunct-secretaris-generaal van de Spaanse Vissersbond CEPESCA, Rocío Béjar, is het daar niet mee eens. Zij zegt dat in het plan een vangstlimiet staat opgenomen en de mogelijkheid om zones af te sluiten ter bescherming van jonge vis. Naar aanleiding van een overleg met organisaties van rederijen, bonden en vertegenwoordigers van betrokken autonome regio’s (Spaans Baskenland, Galicië en Andalusië) op 24 juli jongstleden, voorziet zij dat het aantal gebieden met een visverbod zal toenemen. Zij benadrukt dat de vissector als eerste belang heeft bij een goede visstand. “Sommige vloten zijn afhankelijk van de visserij en voor anderen heeft die een belangrijke economische waarde”, aldus Béjar.
Volgens Béjar ligt het probleem met cijfers, tonnen en visquota ten grondslag aan de veranderingen die de wetenschappelijke methoden de laatste jaren hebben ondergaan. “Het evaluatiemodel is veranderd waardoor de resultaten er niet goed uitzien. Wij zijn onderworpen aan wijzigingen in de evaluatierapporten en daar zijn wij de dupe van”.
Op 1 augustus heeft het Spaanse ministerie gemeld dat er in augustus en september nog eens 4.728 ton Europese sardines mag worden gevangen. Een bericht dat niet door alle partijen met evenveel vreugde is ontvangen.