Wilde zwijnen brengen niet alleen schade toe aan landbouw en veeteelt, ze kunnen ook ziekten overbrengen op vee en zelfs op de mens, en veroorzaken gevaarlijke situaties in het verkeer. Omdat Spanje geen officieel register kent waarin het aantal wilde zwijnen dat in het land leeft wordt bijgehouden, kan men enkel schatten. Volgens de laatste schattingen gaat het al om ruim één miljoen exemplaren, volgens het Spaanse ministerie van Landbouw, Visserij en Voeding.
Dat zijn er niet alleen veel, maar dit aantal groeit exponentieel op jaarbasis met een percentage tussen 5 en 15%, zegt Christian Gortázar, hoogleraar diergezondheid aan de universiteit Castilla-La Mancha en onderzoeker. Als deze groei voortzet, zal het aantal wilde zwijnen in Spanje in 2025 verveelvoudigd zijn.
Bij gebrek aan officiële aantallen gebruiken de wetenschappers gegevens van de jacht en over verkeersongevallen waar wilde zwijnen bij waren betrokken. Tussen 2001 en 2016 is het aantal vangsten van wilde zwijnen verdrievoudigd, tot een totaal van 354.648. In 2017 waren 10.352 wilde zwijnen betrokken bij botsingen met voertuigen. Dat is 73% meer dan in 2012. Dit blijkt uit gegevens van de Spaanse verkeersdienst DGT.
Volgens Gortázar bestaat er geen twijfel over het feit dat het wilde zwijn een soort is geworden die een plaag vormt en problemen geeft. Het dier kan op negatieve wijze de gezondheid van personen beïnvloeden of indirect bedreigen via de voedselveiligheid.
De infecties die van het wilde zwijn overgebracht kunnen worden op vee zijn onder meer tuberculose en de Afrikaanse varkenspest. ‘Op dit moment nemen beide ziekten toe in Europa dankzij het feit dat deze ziekten in wilde zwijnen blijven’, aldus Gortázar. Op de mens kunnen wilde zwijnen hepatitis E, trichinose en krim-congo-hemorragische koorts overbrengen.
De wetenschapper concludeert dat de jacht niet voldoende is om het huidige aantal wilde zwijnen te stabiliseren. ‘Alleen de jacht op twee derde van het totaal kan de toename een halt toeroepen. Dit is gecompliceerd aangezien het aantal jachtvergunningen is gedaald van 1,4 miljoen in 1990 tot 800.000 in 2016.
Op lange termijn moet opgetreden worden in de leefomgeving van de wilde zwijnen. Hun voedselbronnen moeten worden gereduceerd en de plekken waar ze schuilen moeten verdwijnen. In Spanje nemen die twee factoren echter alleen maar toe. Het bosoppervlak in Spanje is sinds 1990 in omvang gegroeid met 33%, voornamelijk doordat mensen van het platteland naar de steden zijn getrokken. Spanje is na Zweden het Europese land met het meeste bosgebied. Bovendien is het aantal graanvelden, waar wilde zwijnen graag schuilen, vervijfvoudigd.
Barcelona
Doordat ze in aantallen flink groeien, komen wilde zwijnen steeds dichterbij de bewoonde wereld. Zo worden er in de buitenwijken van Barcelona regelmatig dieren gespot die er rondscharrelen op zoek naar voedsel. In 2017 waren bij 2.400 verkeersongevallen wilde zwijnen betrokken in deze regio.
De laatste tijd worden de dieren ook gespot in het noordwesten van Madrid bij de dorpen Las Rozas, Torrelodones of Majadahonda. Autoriteiten hier willen dat de regionale regering ertegen optreedt. Een woordvoerder van de afdeling Milieu daar legt uit dat ‘in bewoond gebied de bevoegdheid bij de betreffende gemeente ligt’. Om op de dieren te mogen jagen zouden die toestemming daartoe moeten vragen aan het regionale ministerie. Tot oktober zijn in de regio Madrid 286 vergunningen uitgegeven.
Het probleem in Catalonië is dat er nu generaties wilde zwijnen zijn die zijn geboren en getogen in buitenwijken of dichtbij bewoonde gebieden en die dus niet bang zijn van de aanwezigheid van mensen of auto’s. Als wilde zwijnen veel toegang tot voedsel hebben, bereiken ze al vroeg het gewicht dat nodig is om zich voort te planten, waardoor die voortplanting ook weer sneller gaat.
Afrikaanse varkenspest
Volgens Jaume Bernis, van de belangenvereniging voor de varkenssector COAG, zou het een drama zijn wanneer de Afrikaanse varkenspest Spanje bereikt. Sinds 2007 is het virus aan een opmars bezig in Europa. Het circuleert nu in verschillende Oost-Europese landen en werd dit jaar in het oosten van België vastgesteld. Hier is het virus vrijwel zeker overgebracht door wilde everzwijnen. Bernis benadrukt in dit opzicht dat wanneer jagers een dood wild zwijn aantreffen, ze onmiddellijk Seprona, de milieuafdeling van de Guardia Civil, moeten waarschuwen, zodat de doodsoorzaak vastgesteld kan worden.
De Europese Commissie heeft het vervoer van levende wilde zwijnen tussen Europese landen al verboden om verspreiding van de pest te voorkomen.