Op basis van gegevens van eind 2017 detecteert de organisatie de eerste signalen van een ‘lichte overwaardering’. Wel benadrukt IMF dat er nog lang geen sprake is van een nieuwe zeepbel. ‘Hoewel er nog steeds geen duidelijk bewijs is van een significante afwijking is het nodig dat de autoriteiten waakzaam zijn.’
Daarom vraagt IMF aan de Spaanse toezichthoudende instanties dat deze hun maatregelen uitbreiden waarover ze beschikken om de financiële risico’s te stoppen en de toewijzing van krediet beter te controleren. Deze instrumenten moeten nu al ‘klaar zijn om ingezet te worden’, concludeert de internationale organisatie in een duidelijke verwijzing naar de autoriteit van het ministerie van Economie en de Spaanse bank om een eventuele zeepbel te stoppen.
De economische situatie in Spanje is nu ver verwijderd van die waarin een zeepbel gevuld met speculatieve kredieten op knappen staat. Het stijgen van de woningprijzen gaat ditmaal niet gepaard met een flinke toename van de kredieten. De particuliere schulden nemen niet toe en het saldo met het buitenland is positief.
Toch baart de waarde van Spaans vastgoed het IMF zorgen. In de eerste plaats omdat zodra de prijzen flink stijgen de eigenaar zichzelf als veel rijker beschouwt en stopt met sparen. Op het moment bevindt het totale spaartegoed in Spanje zich op een historisch minimum.
Het gevaar bestaat dat de herwaardering van vastgoed leidt tot een overmatig vertrouwen in de waarde en op zijn beurt in een spiraal van ontspanning wat betreft de toewijzing van kredieten en de vereisten om te kunnen bouwen. ‘Je moet nooit de snelheid waarmee deze processen in een stroomversnelling kunnen raken onderschatten’, legt een topfunctionaris bij de regering uit in reactie op het IMF.
Het advies van het IMF is gebaseerd op het jaarrapport over Spanje dat de organisatie heeft opgesteld. In dit rapport is een analyse van de vastgoedsector opgenomen onder de titel ‘La evolución del mercado de la vivienda, un motivo ya para la preocupación?’ (De ontwikkeling op de woningmarkt, een reden tot zorg?). De economen die het opstelden werken daarin twee verschillende schattingen uit om de afwijkingen van de prijzen te meten.