In de toekomst zal het Middellandse Zeegebied steeds gevaarlijker worden. Door de opwarming van de aarde begint deze zee steeds meer op een tropische zee te lijken. Daarmee is de kans op de ontwikkeling van extra-tropische cyclonen groter. Dat is een storm zonder tropische kenmerken die de orkaandrempel overschrijdt, de zogenaamde ‘medicane’ (samenvoeging van het Engelse ‘hurricane’ en ‘Mediterranean’). Hoewel verschillende weermodellen en voorspellingen aanduiden dat er minder ‘medicanes’ zullen zijn, zullen ze zich wel langer, intenser en met grotere kans op verwoesting aandienen.
Klimaatverandering gunstig voor ontwikkeling ‘medicane’
Juan Jesús González, onderzoeker aan het Instituut voor Milieukunde van de Universiteit van Castilla-La Mancha (UCLM), vertelt dat de klimaatverandering ervoor zorgt dat het Middellandse Zeegebied een gunstigere omgeving is voor dit type cyclonen.
Hij maakt direct duidelijk dat er bij de term ‘medicane’ geen sprake is van de tropische orkanen zoals wij ze kennen van het nieuws. Ten eerste omdat de Middellandse Zee geen tropische zee is en ten tweede omdat ze nooit de intensiteit en de omvang zullen hebben van orkanen in categorie 3 tot 5. Desalniettemin hebben ze wel gelijke kenmerken zoals de bekende spiraalvorm, wervelwinden en heeft dit type orkaan ook een oog (centrum).
De huidige ‘medicanes’ ontstaan voornamelijk in het midden en oosten van de Middellandse Zee. In tegenstelling tot orkanen, duren ze nauwelijks een dag en nemen ze na 12 tot 18 uur al in kracht af. De windkracht is zelden harder dan 100 kilometer per uur en de frequentie van ‘medicanes’ is zo’n twee keer per jaar in tegenstelling tot ruim tien in de tropische gebieden.
Een recent onderzoek onder leiding van González heeft de relatie tussen het ontstaan en de ontwikkeling van ‘medicanes’ en de opwarming van de aarde onderzocht. Bij het onderzoek is een Amerikaans model gebruikt dat orkanen tot categorie 5 kan nabootsen en voorspellen. Daarmee was te zien dat de ‘medicanes’ die vanaf 1985 verschenen met grote betrouwbaarheid voor de toekomst te voorspellen zijn.
Goed nieuws
Uit dit onderzoek kwam positief nieuws: Er zullen in de toekomst minder ‘medicanes’ ontstaan. Ze ontstaan als rukwinden vanuit de Atlantische oceaan en bereiken de Middellandse Zee, maar door de opwarming van de aarde zal het lastiger zijn voor de stormen om het Middellands zeegebied te bereiken. In de toekomst zullen we dus zien dat de ‘medicanes’ zullen afnemen en er soms jaren voorbij gaan waarbij er geen enkele ‘medicane’ zal worden geconstateerd.
Slecht nieuws
Ondanks dit positieve vooruitzicht zijn er ook minder goede onderzoeksresultaten te benoemen: “Klimaatverandering zorgt voor een tropischer Middellands Zeegebied en de zee is het onderdeel dat een ‘medicane’ voedt,” aldus González. Hoewel de frequentie afneemt, zal het aantal ‘medicanes’ dat meer dan 24 uur aanhoudt wel toenemen. Hierbij kan dan sprake zijn van windvlagen van meer dan 125 kilometer per uur waardoor de storm in categorie 1 valt. Het risico van een krachtigere orkaan is het grootst in de vroege herfst en zal vooral geconcentreerd zijn ten oosten van de laars van Italië.
De onderzoeksresultaten van Gonzáles en zijn team van de UCLM worden gesteund door professor Romu Romero van de Universiteit van de Balearen. Hij onderzocht in 2017 met behulp van een heel andere methode ook de ontwikkelingen van de ‘medicanes’. Ook hij schatte in dat er zo’n 5 tot 10 procent minder ‘medicanes’ zullen zijn maar wanneer deze orkanen ontstaan, zullen ze wel intenser zijn en meer schade aanrichten.