Waar eerder gekeken werd naar Amsterdam als het ultieme voorbeeld van goed toeristisch beleid, keert men in Spanje zich daar nu van af. Amsterdam kende de laatste vijftien jaar een ongekende toeristische groei, maar ondervindt daar veel overlast van in de vorm van onbetaalbare woningen voor lokale inwoners, overlast van toeristen in de talloze ‘Airbnb-woningen’ en onbegaanbare plaatsen in de stad vanwege mensenmassa’s.
Na zeven jaren van toeristische bloei en verbroken records wat buitenlandse bezoekers betreft, vindt de sector dat het nu tijd is om twee tegengestelde uitdagingen aan te gaan: Spanje moet toeristen blijven aantrekken maar tegelijkertijd maatregelen nemen om overbevolking op populaire bestemmingen zoals Barcelona en de Balearen tegen te gaan.
Isabel Oliver, staatssecretaris van Toerisme, zegt in de krant El Mundo: ‘Het is de uitdaging van Spanje en elk land of toeristische stad om niet méér bezoekers aan te trekken, maar om beter in staat te zijn verzadigingspieken en dus overlast te vermijden en een slechte bezoekerservaring te voorkomen.’
José Luis Zoreda, vice-president van Exceltur, wijst erop dat het doel is om niet aan succes ten onder te gaan ‘omdat we ons lange tijd op het aankomstrecord hebben geconcentreerd, alsof dat het belangrijkste was, wanneer het ideaal moet zijn het uitgavenrecord te verbreken.’
Zowel de toeristische wereld als de overheid zijn bezig het toeristische model dat lijkt op dat van Amsterdam te veranderen. In Nederland werd besloten de investeringen in promotie van specifieke toeristische bestemmingen te verminderen en juist te vergroten in campagnes die bezoekers leren ‘goede toeristen’ te zijn. Verder wordt er gewerkt aan het laten afnemen van de seizoensgebondenheid en zijn er nieuwe toeristische attracties gecreëerd om de voormalige populairste toeristische plekken te ontlasten.
Zoreda denkt dat de problemen waarmee Amsterdam in het verleden te kampen had vergelijkbaar zijn met die van Barcelona nu. Daarom is het ministerie van Toerisme nu bezig de toeristenstromen te analyseren met behulp van technologische toepassingen en data afkomstig van verschillende bronnen. Tevens wordt ‘productdiversificatie gepromoot, waarbij een aanbod wordt samengesteld op basis van cultureel erfgoed en historische attracties die het land en de diverse bestemmingen uniek maken. Ook op marktniveau wordt gedifferentieerd. Zo ligt de nadruk nu vooral op Azië en de Verenigde Staten en zoekt men naar andere typen toeristen uit de traditionele aanvoerlanden.
Er staat veel op het spel en het ‘overtoerisme’ kan leiden tot te hoge huurprijzen, verzadiging van openbare diensten, extra files etc, die op hun beurt weer leiden tot ’toerismofobie’, het fenomeen waarbij lokale bewoners zich tegen toeristen keren met soms gewelddadige acties tot gevolg zoals de afgelopen zomers is gebeurd op Mallorca en in Barcelona. Daar werden onder meer toeristen belaagd, banden van huurauto’s of huurfietsen lekgestoken en vijandige teksten op muren gespoten.
Op woensdag 21 januari begint de internationale toerismebeurs Fitur in Madrid en hier zal in debatten en seminars veel aandacht worden besteed aan mogelijke oplossingen voor massificatie, duurzaamheid in de sector en nieuwe technologie die daarvoor ingezet kan worden.