Dat is veel meer dan tot nu toe werd aangenomen. Bovendien ontdekten de onderzoekers dat de mediterrane witte haai genetisch gezien veel meer overeenkomsten vertoont met de haaien uit de Grote Oceaan dan die uit de Atlantische Oceaan. Op basis van het dna van de witte haai concluderen dezelfde onderzoekers ook dat de mediterrane witte haai met uitsterven is bedreigd. Het onderzoek werd gepubliceerd in de Journal of Biogeography.
De grote witte haai is de grootste roofvis ter wereld. Individuele exemplaren kunnen meer dan 6 meter lang worden en tot duizend kilo wegen. Ze komen het meeste voor langs de kusten van Zuid-Afrika, Australië, Nieuw-Zeeland, Japan en Noord- en Zuid-Amerika en dus ook in de Middellandse Zee.
De mediterrane witte haaien zijn zelden onderzocht omdat het aantal exemplaren gedurende de vorige eeuw flink is afgenomen. Dat bemoeilijkt het verkrijgen van gegevens voor wetenschappers. Dat gegeven bracht de onderzoekers ertoe om hun materiaal te verkrijgen in musea en privé-collecties van mensen die historische artefacten bewaren, waaronder haaientanden, kaken en wervels uit de laatste twee eeuwen.
Dankzij de laatste technologieën op het gebied van DNA-analyse verkregen de onderzoekers mitochondriaal dna (klein ringvormig DNA dat zich niet in de celkern bevindt, maar in de mitochondriën) van verschillende witte haaien uit de Middellandse Zee dat zij later konden vergelijken met andere haaien die op andere plekken leven.
Agostino Leone, onderzoeker bij de universiteit van Bologna (Italië) en auteur van de studie staan de nieuwe gegevens hen toe de biologische diversiteit te bestuderen van witte haaien in de Middellandse Zee. Al 3,2 miljoen jaar geleden begon de mediterrane witte haai zich anders te ontwikkelen dan verwante soorten. ‘Dit toont aan dat de theorieën die stellen dat de haaien pas 450.000 geleden in de Middellandse Zee zijn gaan leven niet kloppen’, aldus Leone.
De mediterrane witte haai komt voort uit de witte haaien van de Grote Oceaan. Die zouden de Atlantische Oceaan over zijn gestoken via de waterweg in Midden-Amerika voordat het kanaal van Panama werd aangelegd en uiteindelijk kwamen ze terecht in de Middellandse Zee. De gelijkenis kan alleen verklaard worden via de kolonisatieroute van het roofdier door de oceanen. 3,5 miljoen jaar geleden blokkeerde de landengte van Panama de doorgang tussen Noord-Amerika en Zuid-Amerika. Dit had een aantal drastische wijzigingen van het klimaat van de Atlantische Oceaan tot gevolg. Als resultaat stierven veel vissoorten uit.
Mediterrane witte haai met uitsterven bedreigd
Op basis van het DNA-materiaal konden de onderzoekers concluderen dat de genetische variabiliteit van de mediterrane witte haai zeer gering is. Dat betekent dat de kans op voortplanting ook vermindert, waardoor de soort in gevaar komt. Leone zegt dat er nog slechts een kleine groep witte haaien in de Middellandse Zee leeft en om hen te redden moet er snel worden opgetreden. Als de soort uitsterft heeft dat grote gevolgen voor het ecologische evenwicht en voor de situatie waarin haaien zich wereldwijd bevinden en die al zeer instabiel te noemen is.
Haaien in de Middellandse Zee
In de Middellandse Zee leven zo’n 90 haaiensoorten, waarvan de witte haai er een is. Mensen die graag een duik nemen in die zee tijdens hun vakantie hoeven echter niet te vrezen. In 400 jaar tijd werden er slechts twee aanvallen door zo’n haai geregistreerd die beide geen dodelijke afloop hadden. Het gevaar voor de mens van deze soort is echter door films als Jaws schromelijk overdreven. Op het menu van dit ‘monster’ staan vooral makreel, tonijn en andere grote vissoorten en als de haai ouder is ook zeerobben, zeeleeuwen, dolfijnen en soms andere haaiensoorten. De witte haai kan maximaal 5 tot 6 meter lang worden en leeft vanaf de kust tot waar de zee circa 1.000 meter diep is.
Lees ook: Witte haai gespot in Spaanse wateren bij Balearen
en: Ook witte haaien langs de Spaanse kust