21,5% van de bevolking in Spanje leeft op de armoedegrens, tegenover 15% van de bevolking in de hele eurozone. Alle maatregelen die tot dusver getroffen zijn om dit percentage in Spanje omlaag te krijgen, bleken niet effectief. Daar moet nu de invoering van het basisinkomen, bedoeld voor alle Spaanse burgers die geen enkele andere bron van inkomsten hebben, verandering in brengen.
Hulp voor 850 duizend Spaanse gezinnen
Het gegarandeerde basisinkomen moet zo’n 850 duizend gezinnen, dat zijn in totaal zo’n 2,3 miljoen mensen, uit de armoede houden. De kosten daarvan voor de Spaanse overheid bedragen 3 miljard euro. Voordat het basisinkomen definitief is, moet het aanstaande dinsdag nog door de ministerraad worden goedgekeurd.
Het idee om in de loop van de huidige regeerperiode een basisinkomen in te voeren is niet nieuw. In tegenstelling tot de gebruikelijke gang van zaken bij ingrijpende wetswijzigingen, heeft de coronacrisis ervoor gezorgd dat het basisinkomen eerder dan verwacht van de plank wordt gehaald. Deze stroomversnelling is binnen het huidige kabinet niet zonder slag of stoot verlopen. In april kwam vicepremier Pablo Iglesias (Podemos) met het voorstel een buitengewoon noodinkomen toe te kennen aan alle Spanjaarden die door de coronacrisis geen enkele inkomstenbron meer hadden. Minister van Sociale Zekerheid Escrivá was echter van mening dat een tijdelijk basisinkomen op hetzelfde neerkomt als een structureel basisinkomen waar hij zelf al de nodige plannen voor had gemaakt, maar die hij niet voor mei in de ministerraad gepresenteerd wilde hebben.
Basisinkomen varieert van 462 tot 1.015 euro
De hoogte van het uit te keren basisinkomen is afhankelijk van de gezinssamenstelling waarbij er 14 verschillende opties zijn. Het laagste inkomen is 462 euro voor alleenstaande volwassenen. Het hoogste uit te keren basisinkomen bedraagt 1.015 euro. Eventueel bestaande inkomstenbronnen die lager zijn, worden aangevuld tot de vastgestelde bedragen. Uit een document waar de Spaanse krant El País toegang toe kreeg, blijkt dat alle volwassenen tussen de 21 en 65 jaar oud zonder inkomen, in aanmerking komen voor het basisinkomen.
Ook hulp vanuit autonome regio’s
Als het basisinkomen eenmaal is ingevoerd, zal dit niet het enige middel zijn om de armoede in het land te bestrijden. Ook de autonome regio’s beschikken over de middelen om sociale bijstand te verlenen, waarmee nog eens 300 duizend gezinnen worden geholpen. Deze hulp is echter niet in alle regio’s gelijk verdeeld. In Baskenland zal 70% van de mensen zonder of met een zeer laag inkomen hiervan profiteren, terwijl dat in Castilië la Mancha en Andalusië maar 2% is.
Beide vormen van bijstand, verleend door de centrale en regionale overheden, kunnen aan een persoon of gezin tegelijkertijd worden toegekend. Dat levert al de nodige problemen op, omdat de regio’s bang zijn dat de Seguridad Social zal gaan bepalen wie waarvoor in aanmerking komt. Het is daarom niet uitgesloten dat wanneer het wetsvoorstel in de ministerraad wordt goedgekeurd, er alsnog beroep zal worden aangetekend bij het Grondwettelijk Hof.