Eerstelijnsgezondheidscentra, centra waar mensen zonder doorverwijzing met gezondheidsklachten terecht kunnen, hebben de handen vol aan alle patiënten met coronaklachten en de mensen met wie zij nauw contact hebben gehad. Momenteel wordt 90% van de totale zorgcapaciteit in de gezondheidscentra in alle autonome regio’s van Spanje ingezet voor covid-19. Dit schreef de krant El Confidencial op maandag.
Slecht voorteken voor Spaanse ziekenhuizen
De overbezetting in de eerstelijnszorg is een voorteken dat ook de Spaanse ziekenhuizen binnen afzienbare tijd weer zullen volstromen. Zorgprofessionals uit verschillende ziekenhuizen in Spanje geven alarmerende signalen af over de snel toenemende bezetting van de ic-bedden door covid-19-patiënten.
Huisartsen moeten op basis van telefonische informatie diagnose stellen
Patiënten die een afspraak willen maken voor overig klachten dan covid-19, moeten weken, soms maanden wachten voordat ze terecht kunnen bij de huisarts. Minder ernstige klachten worden telefonisch afgehandeld, waardoor er diagnoses worden gesteld zonder dat de patiënt persoonlijk door een arts gezien is.
Gegevens uit de regio Madrid illustreren wat er in de eerstelijnscentra gaande is. Op 13 juli kregen in totaal 636 patiënten (telefonisch) medische hulp van medewerkers van de gezondheidscentra. Dat aantal was nauwelijks een maand later, op 3 augustus, bijna verdrievoudigd naar 1.738.
Vanaf dat moment schoot het aantal de lucht in, van 3.939 op 13 augustus naar 7.565 op 18 augustus, terwijl er steeds minder zorgmedewerkers beschikbaar waren door vakantie of ziekteverzuim wegens de veel te hoge werkdruk. Van de beloofde invalkrachten kwam uiteindelijk maar een klein gedeelte, terwijl begin september zich de tweede coronagolf alweer had aangediend. Op 1 september werden er in totaal 12.612 patiënten geholpen, dat waren er 20 keer zo veel als twee maanden daarvoor.
Hoewel deze cijfers niet voor heel Spanje opgaan, geeft het toch een algemene tendens aan: alle Spaanse gezondheidscentra zijn overbelast met het telefonisch te woord staan van alle patiënten. Daarbij moet ook in aanmerking worden genomen dat niet alle klachten met een telefonisch consult kunnen worden verholpen. De vraag rijst hoe lang de centra deze situatie nog vol kunnen houden, een situatie waarin bovendien een groot deel van de bevolking met chronische of niet covid-gerelateerde klachten verstoken blijft van de nodige medische hulp.
35% van PCR-tests positief
Net zoals dat ook het geval is in Nederland, moeten mensen die positief getest zijn op het coronavirus nu zelf hun contacten waarschuwen, wegens het tekort aan zorgpersoneel. Daarmee komt de verantwoordelijkheid voor het bron- en contactonderzoek bij de mensen zelf te liggen. Over het algemeen laten de meeste mensen die in nauw contact zijn geweest met een positief geteste persoon zelf een PCR-test uitvoeren. Een zorgmedewerker liet aan de Spaanse krant el Confidencial weten dat 35% van de uitgevoerde PCR-tests positief is; voor aanvang van de zomer kwam dat percentage nog nauwelijks boven de 5%.
Over wat de gevolgen zullen zijn voor alle patiënten die met overige klachten niet of alleen telefonisch te woord zijn gestaan door een arts, kan alleen worden gegist. Zeker is dat met de huidige beschikbare middelen Spanje nog niet klaar was voor de komst van een tweede coronagolf en het zorgsysteem de uitputting zonder politiek ingrijpen nabij is.