De vergunning werd aangevraagd bij de gemeente van San Lorenzo de El Escorial (Madrid). Op 24 oktober 2019 werd het lichaam van dictator Francisco Franco hier opgegraven en herbegraven op de Mingorrubio-begraafplaats in El Pardo.
Waardig afscheid van slachtoffers door nabestaanden
Vlak na de opgraving van Franco beloofde de Spaanse regering dat alle slachtoffers van de Spaanse burgeroorlog en de dictatuur onder Franco die daarop volgde opgegraven zouden worden uit deze gedenkplaats. Daarnaast zou de regering er alles aan doen om de slachtoffers te identificeren en hen voor een waardig afscheid aan hun nabestaanden terug te geven. Het gaat nu in eerste instantie om zestig slachtoffers van wie de stoffelijke resten door de families via juridische procedures zijn opgeëist.
650.000 euro vrijgemaakt voor werkzaamheden
De vergunning is noodzakelijke om überhaupt toegang te krijgen tot de crypten van de basiliek. Op 30 maart van dit jaar werd binnen de ministerraad een budget van 650.000 euro goedgekeurd en toegewezen voor zowel het opgraven en de identificatie van de stoffelijke overschotten.
Aanpak werkzaamheden Vallei der Gevallenen
Forensisch wetenschapper Francisco Etxeberria vertelt aan de Spaanse krant El País dat er verschillende deskundigen betrokken zullen zijn bij de opgravingen. Forensisch specialisten, archeologen en personeel werkzaam in mortuaria zullen meewerken aan dit project. Daarnaast zullen ook veiligheidsmensen en bouwkundigen deelnemen om ervoor te zorgen dat de crypten en de rest van de basiliek niet te lijden hebben onder de werkzaamheden en om alles zo veilig mogelijk te laten verlopen.
Nieuwe bestemming voor Vallei der Gevallenen
Sinds de goedkeuring van de wet op het historisch geheugen in 2007 heeft de Spaanse regering van meer dan zestig familieleden en nabestaanden verzoeken ontvangen om hun geliefden op te graven uit deze basiliek. De opgraving van dictator Franco in oktober 2019 was de eerste stap naar een nieuwe bestemming voor de Vallei der Gevallenen.
Franco had deze plek gekozen om zijn overwinning in de Spaanse Burgeroorlog te vieren en te vereeuwigen. De basiliek werd in mensonterende omstandigheden uit de rotsen gehouwen door politiek gevangenen, waarvan er velen overleden. Op de dag van de opgraving van Franco sprak premier Sánchez er schande van dat talloze slachtoffers zonder toestemming van hun nabestaanden op deze plek werden begraven. In veel gevallen ook nog anoniem. In september 2020 werd al bekendgemaakt dat de verheerlijking van Franco is verboden en dat de Vallei der Gevallenen een andere naam en bestemming krijgt. De bedoeling is dat het een gedenkplaats wordt voor alle slachtoffers van de Spaanse burgeroorlog.
De Spaanse regering verwacht op korte termijn officieel groen licht te krijgen voor de werkzaamheden die naar verwachting wel enkele maanden in beslag zullen nemen.