Een harde grens zou namelijk enorme problemen veroorzaken voor Spaanse en Britse burgers die dagelijks de grens met Gibraltar oversteken voor hun werk.
De Spaanse minister van Buitenlandse Zaken, José Manuel Albares, ontmoet burgemeesters van gemeentes in de buurt van Gibraltar uit vrees dat strenge controles opnieuw realiteit kunnen worden.
Gesprekken met Noord-Ierland kunnen in de weg staan
Het grootste probleem voor de onderhandelingen zijn momenteel de vastgelopen besprekingen over het Noord-Ierse protocol. Afgelopen zondag zei minister Albares dat verschillen over dat protocol geen gevolgen mogen hebben voor Gibraltar. “Het zijn twee verschillende zaken die absoluut niets met elkaar te maken hebben; wat meer is, het zijn twee verschillende onderhandelingen, “zei hij.
Velen denken echter dat het moeilijk zal zijn om de onderhandelingen gescheiden te houden. Temeer omdat ze tegelijkertijd plaatsvinden en beide afhankelijk zijn van de vicevoorzitter van de Europese Commissie, Maros Šefčovič.
Gibraltar stemde voor bij EU blijven
De resultaten van het Brexit-referendum van 2016 toonden aan dat in Gibraltar een overweldigende meerderheid heeft gestemd om in de EU te blijven. Het gebied maakte geen deel uit van de belangrijkste Brexit-deal tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Dat betekent dat Spanje en het VK een aparte overeenkomst nodig hebben.
Spanje en het VK zijn op 31 december tot een voorlopig akkoord gekomen voor de toekomstige relatie tussen de EU en Gibraltar. Volgens deze deal zou Gibraltar toetreden tot het Schengengebied, ondanks dat het Britse gebiedsdeel formeel geen deel uitmaakt van de EU zelf. Dit best-case scenario staat opnieuw op het spel.
Een zachte grens economisch beter voor zowel Spanje als Gibraltar
Het gebied dat aan de Rots van Gibraltar grenst en Campo de Gibraltar wordt genoemd, is economisch achtergebleven. Veel arbeiders wonen daar en pendelen dagelijks naar Gibraltar. Daarom is het voor beide partijen een prioriteit om een harde grens te vermijden. Bovenal wil niemand hetzelfde scenario van isolement dat zich voordeed toen generaal Franco de grens in 1969 sloot. De grens bleef nog 16 jaar gesloten.
Vorige week hielden Europese en Britse delegaties de eerste ronde over de toekomstige status van Gibraltar. Hun doel is om voor het einde van het jaar een deal te sluiten. Theoretisch hoeven ze alleen de voorlopige overeenkomst in verdragsvorm te formaliseren. Dat zou Gibraltar alle voordelen van het Schengen-lidmaatschap geven, met Spanje als garant. Tot dusver is echter niets in de Brexit-onderhandelingen soepel verlopen.
Noodovereenkomsten lopen af op 31 oktober
Een ander probleem doemt op aan de nabije horizon. De noodovereenkomsten over gezondheidszorg voor grensarbeiders, de geldigheid van Britse rijbewijzen in Spanje en andere praktische zaken lopen op 31 oktober af.
Daarom bezoekt minister Albares de naburige steden. Hij wil een pleidooi houden voor rust, terwijl hij toch van mening is dat een harde-grens scenario heel goed mogelijk is.