Inflatie is de procentuele verandering van de consumentenprijsindex (gemiddelde prijsindex van een pakket goederen en diensten) ten opzichte van dezelfde periode in het jaar daarvoor. De huidige inflatie van 5,6 procent is de hoogste sinds september 1992, bijna dertig jaar geleden.
Dit blijkt uit gegevens die statistiekbureau INE afgelopen maandag heeft gepubliceerd. Sinds maart dit jaar nam de inflatie onafgebroken toe. Als enig lichtpuntje tussen de huidige ontwikkelingen die de inflatie stuwen noemt het INE de lichte daling van de elektriciteitsprijs.
Koopkrachtverlies
De inflatiecijfers geven aanleiding tot bezorgdheid over het koopkrachtverlies van de huidige salarissen en het verdere economisch herstel. Een deel van het spaargeld van Spaanse huishoudens dat geconsumeerd zou worden, wordt nu gebruikt om de prijsstijging van de eerste levensbehoeften te compenseren. De zogeheten kerninflatie, dat is inflatie waarbij voedingsmiddelen en elektriciteit buiten beschouwing zijn gelaten, is eveneens gestegen van 1,4 naar 1,7 procent.
Monetaire stimulering
De inflatie is dan ook een veel besproken onderwerp in het economisch debat. Financiële instellingen blijven herhalen dat de inflatie van voorbijgaande aard is, maar aan die boodschap wordt steeds minder waarde gehecht. Landen met een hoge schuldenlast zoals Spanje vrezen nu dat de alsmaar stijgende inflatie ervoor zorgt dat de monetaire stimulering wordt ingetrokken (rente-instrument en aankoopprogramma van de Europese bank en de centrale banken van de landen). Hierdoor stijgen de marktrentes en zal het aantal kredietverleningen dalen. Beleggers speculeren al over de impact van deze toekomstige renteverhogingen op de beurs, op valuta en op de grondstofprijzen.
Salarisverhoging
Werknemers zullen bovendien steeds vaker gaan eisen dat hun lonen worden aangepast aan de nieuwe realiteit. Dat is al gebleken bij de dagenlange staking van de metaalarbeiders in de provincie Cádiz, waarbij duizenden werknemers betrokken waren en diverse rellen uitbraken.
De toegenomen inflatie is niet alleen in Spanje, maar wereldwijd een probleem. Ook in economische grootmachten als de Verenigde Staten (6,2 procent) en Duitsland (5,2 procent) steeg de inflatie tot ongekende hoogte. In Duitsland was deze zelfs sinds de val de Berlijnse muur niet meer zo hoog.
De grote procentuele stijging in Spanje is ook een effect van de ongewoon lage inflatie van een jaar geleden. In november 2020 was deze zelfs -0,8 procent, waarmee het verschil met november dit jaar uitzonderlijk groot is.
Piek in november bereikt?
Toch schrijft de Europese Centrale Bank (ECB) de huidige stijging niet alleen toe aan dit fenomeen. Bestuurder Isabel Schnabel van de ECB heeft echter laten weten dat de inflatie in de eurozone waarschijnlijk in november zijn piek heeft bereikt. Zij vindt het daarom ook te vroeg om de rentetarieven nu al te verhogen. De inflatie zal volgens Schnabel in 2022 afnemen tot 2 procent, dat is gelijk aan de doelstelling van de ECB. Zolang deze prognose standhoudt is voortijdige stopzetting van monetaire stimulering alleen maar schadelijk voor de werkgelegenheid en zal deze niet leiden tot een daling van de consumentenprijsindex, meent Schnabel.
Structurele factoren die een kentering van de prijsstijging in de weg staan zijn vooralsnog sterk aanwezig in Spanje: de werkloosheid is groot, de salarissen stijgen niet mee en ook de vergrijzing zet onverminderd door. Vergrijzing drijft de inflatie op omdat de beroepsbevolking stagneert of zelfs daalt en dit fenomeen niet gecompenseerd wordt door groei in de arbeidsproductiviteit.