Hiermee is een verschuiving gaande van de strijd tegen de misstanden in de Spaanse groente- en fruitteelt. Met deze verschuiving valt veel te winnen want Spanje is binnen Europa de op één na grootste landbouwproducent en liefst 90 procent van de export komt in Europese supermarkten terecht.
Geen ‘foute’ groente en fruit meer bij ALDI
De Duitse supermarktketen ALDI heeft onlangs nog bekendgemaakt geen groente en fruit meer in de schappen te leggen van landbouwers die op illegale wijze water onttrekken uit natuurgebieden in Zuid-Spanje. Deze maatregel betekent concreet dat in 5000 ALDI-supermarkten in 9 verschillende Europese landen, inclusief Spanje, fruit en groente ligt dat op legale wijze is verbouwd.
Consumenten uit Midden-Europa zijn milieubewust
Volgens Europees directeur Nico Muzi van ngo Migthy Earth zijn het de consumenten uit Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, België en Frankrijk die het meest milieubewust zijn. Mighty Earth is een van de milieuorganisaties die er bij de Europese Commissie op heeft aangedrongen de import te verbieden van landbouwproducten die een bijdrage leveren aan de wereldwijde ontbossing. Dit verbod moet niet alleen de voetprint verkleinen van de Europese consumptie in het Amazonegebied en Zuidoost-Azië, maar ook in Europese natuurgebieden. Volgens Muzi opent de crisis van de mar Menor de ogen van veel Europese consumenten, omdat dit voorbeeld voor hen geen ver-van-mijn-bed-show is.
Voor de Europese afzetmarkt van landbouwers in Zuid-Spanje zijn de alarmerende berichten over illegaal waterverbruik en andere misstanden een grote bedreiging. Volgens anonieme bronnen uit de landbouwsector zou Engeland na berichtgeving over de mar Menor al hebben laten weten geen producten meer te willen importeren die afkomstig zijn van landbouwers die hieraan hebben bijgedragen.
Tot voor kort waren het vooral de Britse supermarktketen Tesco en de Duitse Edeka die van Spaanse landbouwproducenten hoge milieunormen eisten. Met regelmaat sturen zij eigen controleurs naar Huelva om er zeker van te zijn dat voor de aardbeienteelt geen illegaal water uit de wetlands wordt gebruikt.
Doen Spaanse supermarkketens mee?
Spaanse supermarktketens beroepen zich in veel gevallen nog op de vertrouwensrelatie die zij hebben met hun leveranciers. Na een eerste controle van de irrigatielicentie wordt deze daarna vrijwel nooit meer gecontroleerd. De meeste Spaanse supermarkten werken met het keurmerk Global Gap, maar dit garandeert niet dat de landbouwers op legale wijze hun producten verbouwen.
Volgens coördinator landbouw Felipe Fuentelsaz van het WWF moeten Spaanse supermarktketens zelf controleurs gaan opleiden die de naleving van de wettelijke voorschriften gaan controleren. Voorzitter José García-Palacios van landbouworganisatie Interfresa in Huelva ziet niet veel heil in aangescherpte controles. Hij is van mening dat illegale irrigatie niet moet worden getolereerd, maar wil aan de andere kant voorkomen dat rapportages over de gang van zaken verder imagoverlies betekent voor de Spaanse landbouwsector. Hij ziet liever een oplossing waar alle partijen zich in kunnen vinden. Daarvoor heeft hij een team van experts aangesteld dat een strategisch plan gaat opzetten voor “duurzaamheid en menselijke verantwoordelijkheid”.
De Europese Commissie heeft inmiddels een strategie in werking gesteld voor een groenere landbouwproductie. De door alle EU-lidstaten ondersteunde strategie moet ervoor zorgen dat in 2030 minstens 25 procent van de landbouwgrond in de Eurozone gebruikt wordt voor biologische groente- en fruitproductie.
Spanje aangeklaagd om nalatigheid nitraatverontreiniging
Onlangs nog heeft de EU Spanje aangeklaagd bij het Europese Hof van Justitie wegens nalatigheid in het voorkomen van de nitraatverontreiniging in natuurgebieden. Het Spaans ministerie van Landbouw wilde hierop geen commentaar geven tegenover dagblad El País.