Met nog twee jaar te gaan voordat Spanje nieuwe algemene verkiezingen houdt, lijkt het Spaanse politieke landschap steeds verder te versplinteren. De peiling van opiniepeiler 40dB gepubliceerd door EL PAÍS en Cadena SER-radio levert de regerende Socialistische Partij (PSOE) een nipte overwinning op. Maar er is ook een duidelijke opkomst van rechts waarneembaar. Dit ondanks brede steun voor het beleid van de regering op het gebied van economie, de pandemie en digitalisering.
PP en Vox winnen terrein
Als er vandaag verkiezingen zouden worden gehouden, zouden de conservatieve Volkspartij (PP) en het ultranationalistische Vox terrein winnen en samen zo’n 30 zetels meer behalen dan de Socialistische Partij (PSOE) en Unidas Podemos, de huidige coalitiepartners.
Socialisten nog eerste
Het kleine verlies van de PSOE zou niet genoeg zijn voor de PP om de verkiezingen te winnen. De socialisten zouden eerste worden met 26,1% van de stemmen, twee punten minder dan de verkiezingen van 2019, goed voor 108 van de in totaal te behalen 350 zetels (12 minder). De conservatieven zouden 23,5% van de stemmen behalen, 2,7 punten meer dan in 2019, goed voor 100 zetels (11 meer).
66 zetels voor Vox
Het extreemrechtse Vox zou 18,3% van de stemmen krijgen, 66 zetels, tegenover 52 nu. Unidas Podemos zou vier van zijn 35 zetels verliezen. Ciudadanos (Burgers), dat deel uitmaakt van de liberale alliantie in het Europees Parlement, zou zijn ondergang bevestigd zien met slechts twee zetels van de 10 die het nog in 2019 wist te behalen.
Ingewikkelde onderhandelingen
Dit resultaat suggereert steeds kleinere verschillen tussen de partijen. Dit zal ingewikkelde onderhandelingen vergen om een regering te vormen. De verkiezingen van november 2019 waren de vierde in vier jaar. Twee daarvan waren noodzakelijk omdat op grond van de eerdere verkiezingsuitslag partijen niet tot een regeerakkoord wisten te komen.
Protestpartijen
Decennialang waren PSOE en PP om beurten aan de macht, maar door de economische crisis van 2008 ontstonden protestpartijen. Sindsdien heeft de Spaanse politiek te maken met een gebrek aan duidelijke parlementaire meerderheden. De absolute meerderheid in het 350-koppige Congres van Afgevaardigden is vastgesteld op 176 zetels.
‘Ontkenningspolitiek’ van de PP
In een reactie op de peiling van maandag gaf premier Pedro Sánchez de “ontkenningspolitiek” van de PP de schuld van de opkomst van extreemrechts. “Er zijn collectieven die vinden dat democratie geen efficiënt instrument is om aan hun eisen te voldoen”, zei hij tot Cadena SER. “En ze volgen autoritaire leiders, dat is waar extreemrechts voor staat. Op dit moment voedt de politieke ontkenning extreemrechts, en dat is te wijten aan rechts. Daarom is het van groot belang om door te gaan met hervormingen die in het belang van de burgers zijn.” Sánchez voegde hieraan toe dat hij de komende twee jaar nieuwe hervormingen zal doorvoeren, waaronder één van het belastingstelsel.
Ondersteuning voor economisch beleid en gezondheidsbeleid
De peiling, uitgevoerd onder 2000 respondenten, toont brede steun voor veel aspecten van het regeringsbeleid. Desalniettemin is het algemene imago van de regering slecht. Van de socialistische kiezers kwalificeert 30% haar als “incompetent”.
Meer vertrouwen in politiek links dan in rechts
Maar voor het eerst in decennia lijken de Spanjaarden meer te vertrouwen op politiek links dan op rechts voor een efficiënt economisch beleid. De PSOE werd door 22,4% van de respondenten gezien als beter in staat om de economische situatie te verbeteren. Dit vergeleken met 21,1% die de voorkeur gaf aan de PP. Daarnaast vond 22,2% de PSOE beter in het creëren van nieuwe banen dan de PP (20%). Wat het beheer van Europese herstelfondsen betreft, zei 25,2% dat de regering-Sánchez hiertoe beter in staat is, vergeleken met 17,7% die de partij onder leiding van Pablo Casado (PP) steunde. Wat de digitaliseringsinspanningen betreft, gaf 22,2% de voorkeur aan de PSOE versus 17,4% die de PP steunde.
Grootste schuldenlast in EU
Spaanse burgers hebben traditioneel meer vertrouwen in rechts als het gaat om economisch beleid en in links voor sociale kwesties. Deze keer reageerden de ondervraagden, ondanks de toegenomen politieke polarisatie en de impact van de coronapandemie, positief op de recente toename van het aantal banen. Het totaal aantal banen bevindt zich weer op het niveau van vóór de pandemie. Toch blijft de groei van het Bruto Binnenlands Product achter bij de banengroei en behoort Spanje nog steeds tot de landen met de grootste schuldenlast in de Europese Unie. Inflatie en stijgende elektriciteitsprijzen zijn ook netelige kwesties geworden die door de oppositie tegen de regering worden ingezet.
Terwijl Spanje nu diep in de zesde golf van de coronapandemie zit, krijgt de regering algemene steun voor haar gezondheidsbeleid, met name voor het succes van de vaccinatiecampagne.
Catalonië
De PSOE kwam naar voren als de favoriete partij om de meest urgente problemen van Spanje aan te pakken. Een daarvan is de kwestie van de Catalaanse onafhankelijkheid (18%). Hoewel de gratie die de regering vorig jaar de gevangengenomen leiders van de eenzijdige afscheidingspoging van 2017 gaf, wijdverbreid werd afgewezen.
Nu blijkt uit deze peiling Vox op de tweede plaats te staan als de beste partij om de Catalaanse kwestie aan te pakken (17%), vóór de PP (13%) en Unidas Podemos (11%). De extreemrechtse partij is voor het opheffen van het Catalaanse zelfbestuur, deze optie wordt gesteund door 9,5% van de PSOE-stemmers, 28% van de PP-stemmers, 21,5% van de Ciudadanos-stemmers en 0,7% van de Podemos-stemmers.