De hevige hitte die de klimaatcrisis met zich meebrengt, maakt het steeds moeilijker om deze te bestrijden. Volgens gegevens van Eurostat is de noodzaak om gebouwen in Spanje te koelen om hoge temperaturen te verminderen bijna twee keer zo hoog als in 1979.
De dagelijkse realiteit sluit aan bij de Europese statistieken.
Een groot deel van de Spaanse bevolking beleeft de laatste dagen een “belangrijke warme episode”, zoals Aemet het uitdrukt. Het gaat om een zeer ongebruikelijk vroege en intense piek. Het is veel heter dan normaal in de maand mei als gekeken wordt naar historische gegevens.
In woningen of kantoren moeten temperaturen tussen de 10 en 15 graden boven het gemiddelde worden getemperd. “Buitengewoon hoog”, verklaart het Agentschap. Wat de Eurostat-gegevens laten zien, is dat het handhaven van een “comfortabele” temperatuur in gebouwen steeds meer koeling dus “airconditioning” vereist, beschrijft Eurostat.
Afkoelingsgraaddagen
De gehanteerde maatstaf zijn de zogenaamde afkoelingsgraaddagen (cdd in het Engels). De indicator geeft aan hoeveel dagen en graden de gemiddelde buitenluchttemperatuur hoger is geweest dan een basistemperatuur die als comfortabel wordt beschouwd. Dat comfort is maximale warmte voordat de airconditioning moet worden geactiveerd. Eurostat gebruikt 21ºC als referentie.
Warmere zomers
Dus, omdat de zomers warmer zijn geworden door klimaatverandering, wordt die comfortdrempel meer dagen per jaar en met meer marge overschreden. Dat vertaalt zich in een toename van graaddagen van koeling. Dat heeft een grotere behoefte aan airconditioning (en de energie om deze draaiende te houden) tot gevolg.
Langere zomers
In Spanje is bovengenoemde maatstaf gestegen van 130 cdd in 1979 naar 239 in 2021. Dat is een toename van 84%. Die toename valt samen met de Aemet-records, die waarschuwen dat de zomers langer duren, zo’n vijf weken langer dan in 1980, en intenser zijn. “De gegevens komen overeen met de perceptie dat elke zomer heter is”, legt het weerbureau uit.
Trend wereldwijd zichtbaar
Deze geconsolideerde trend in de afgelopen vier decennia staat niet op zichzelf, maar is wereldwijd zichtbaar. In de Europese Unie is de ‘hitte rigor-indicator’ bijna verdrievoudigd: van 36 naar 100 cdd in diezelfde 40 jaar.
Minder stookgraaddagen
Aan de andere kant betekent de warmer wordende wereld dat op steeds minder dagen de verwarming nodig is om een comfortabele temperatuur te behouden. Er zijn minder stookgraaddagen. De winters zijn warmer. Is dat goed nieuws? In het noordpoolgebied verspreidt de ijskap zich minder en smelt meer, waardoor het hele klimaat op het noordelijk halfrond, inclusief Spanje, verandert. Afgelopen maart werd het record voor hitte in het noordpoolgebied verbroken.
Spanje in waarschuwingszone
Eurostat berekent ook in welke regio’s van de Europese Unie deze opmars van bovenmaatse warmte gemiddeld meer is gegroeid. De mediterrane landen bevinden zich in de waarschuwingszone en Spanje is daar een van.
Extremadura, Murcia, Balearen en Andalusië
Onder de 15 regio’s met de grootste toename van graaddagen voor afkoeling, komen veel Spaanse regio’s voor: na Cyprus, Malta, Attica en de Egeïsche eilanden – Kreta (Griekenland), Extremadura, de regio Murcia, de Balearen en Andalusië.
Deze lijst bevestigt de waarschuwingen uit het rapport van het Klimaatpanel (IPCC). Het Middellandse Zeegebied warmt 20% sneller op dan het wereldwijde gemiddelde. In de afgelopen 35 jaar is er al meer dan 1ºC extra bijgekomen. Dit terwijl de veiligheidslimiet die in het klimaatakkoord van Parijs tegen het einde van de 21e eeuw “ruim onder de 2ºC” ligt en idealiter 1,5ºC.
Kortom, deze gegevens wijzen erop hoe de bevolking moet omgaan met een meer extreme hitte, hetzij omdat deze intenser is (met hogere temperaturen) of langduriger (meerdere dagen van extreme hitte achteren).
Oversterfte toegeschreven aan hitte
Ernstige hitte heeft gevolgen voor de volksgezondheid. In Spanje is de oversterfte die wordt toegeschreven aan hogere temperaturen tussen 2016 en 2020 gemiddeld 1.790 sterfgevallen per jaar, volgens gegevens van het Carlos III Gezondheidsinstituut in Madrid.
Enorme bosbranden
Bovendien werden ook andere desastreuze gevolgen van de opwarming van de aarde die gepaard gaat met extreem hoge temperaturen vorig jaar zichtbaar rond de Middellandse Zee. De hittegolven daar van oost naar west hadden tal van bosbranden tot gevolg: in Turkije, Griekenland, Italië en Spanje hadden grote bosbranden verwoestende effecten. In spanje was de grote brand in Sierra Bermeja aan de Costa del Sol een van de trieste voorbeelden.