Del Campo geeft in het interview aan dat hittegolven nu niet alleen vaker zullen voorkomen, maar ook intenser zullen zijn. Een van de pieken van de huidige hittegolf die Spanje teistert was de temperatuur in de Guadalhorce-vallei en bij de Guadiana op maandag met ruim 43 graden. Een andere piek volgt mogelijk op woensdag wanneer er een intensivering van de hitte in het noorden komt. Wat zeldzamer is dat het in Catalonië 40 graden kan worden in de provincie Lleida, maar ook in Zaragoza. Zelfs in de stad Madrid komt het kwik deze dagen waarschijnlijk boven de 40 graden uit. Dat is niet normaal voor dit moment in juni.
Wat is opvallend aan deze hittegolf?
Del Campo: “De temperaturen zijn zowel overdag als ’s nachts erg hoog. De nachten zijn tropisch waarin de temperatuur niet onder de 20ºC komt. Dat geldt vrij algemeen voor het hele schiereiland vooral vanaf maandag en dinsdag. Maar in het zuiden zullen er gebieden zijn waar de nachttemperatuur niet onder de 24 en 25ºC komen.”
Dit gebeurt allemaal na de op één na heetste maand mei sinds 1961. Dat was de op één na warmste mei-maand in de hele historische reeks, alleen achter die van 1964; en het is de heetste van deze eeuw en overtreft die van 2015. Bovendien was het extreem droog de afgelopen maand.
Is deze hitte normaal voor juni?
Del Campo zegt ronduit ‘nee’ en vervolgt: “Wel raken we er de laatste jaren aan gewend. In de afgelopen 10 tot 12 jaar waren er zes hittegolven. Sinds het begin van het laatste decennium gaan we om de twee jaar naar een hittegolf in juni. Kijken we verder terug, naar 1975 en tellen we door tot 2010, zien we dat er in die 35 jaar in juni vijf hittegolven zijn afgekondigd. Met andere woorden, in de afgelopen 12 jaar hebben we (inclusief de huidige) zes hittegolven gezien en in de afgelopen 35 jaar zagen we er vijf.”
Wat is een hittegolf?
“Een hittegolf is een episode met zeer hoge temperaturen die een groot deel van Spanje treft en ten minste drie dagen duurt. De technische definitie is iets ingewikkelder. Een periode moet temperaturen hebben tussen 5% van de hoogste gemeten temperaturen in juli en augustus gedurende ten minste drie opeenvolgende dagen en ten minste 10% van de beschouwde seizoenen. Daarom is het feit dat er in juni al een hittegolf is nog relevanter. We hebben nu in juni al de hoogste temperaturen die normaal voorkomen in juli en augustus.”
Krijgen we het nog erg warm deze zomer?
“Het hoeft geen hete zomer te worden alleen omdat het nu al zo warm is. Wel vertellen de seizoensvoorspellingen voor dit kwartaal van juni, juli en augustus ons wel dat we met een zeer hoge waarschijnlijkheid een erg warm kwartaal zullen hebben, warmer dan normaal.”
Het laatste rapport over de toestand van het klimaat in Spanje in 2021 werd afgelopen donderdag gepresenteerd. Het biedt gegevens over de opwarming in Spanje. Sinds 1951 zijn er 146 dagrecords van hoge temperaturen gemeten en slechts 14 dagrecords van lage temperaturen…
Del Campo: “De temperatuur in Spanje is met 1,7 C gestegen. Je denkt dan misschien: ‘dit is niets; gisteren was het 10 graden en vandaag is het 15 graden, maar het is veel meer. Wat deze stijging van 1,7 ºC ons vertelt, is dat er heel veel extremen zijn geregistreerd. In 2021 vond de spectaculaire koude episode van de storm Filomena plaats. Op de hoogvlakte werd -26ºC gemeten. Toch had dat jaar ondanks alles geen koude records. Op die 12 januari 2021 daalde de temperatuur tot -26, maar er waren andere 12 januari’s in de jaren 70 die kouder waren.”
Sinds wanneer is de temperatuur in Spanje met 1,7 C gestegen?
“Sinds pre-industriële tijden, sinds het midden van de 19e eeuw is de stijging van de temperatuur gaande. Van deze 1,7ºC komt 1,3ºC overeen met een toename in de afgelopen 60 jaar. Het is een bewijs van de versnelling van de opwarming. Sinds de jaren 60 is elk decennium warmer geweest.”
Wat zijn voor jou de duidelijkste tekenen van opwarming in Spanje?
“Voor mij zijn de meest tastbare en voelbare indicatoren de toename van het aantal en de lengte van hittegolven en de intensivering van temperatuurrecords. De gegevens zijn overweldigend. De hittegolven van het afgelopen decennium (nu niet alleen juni meegerekend), van 2011 tot 2020, waren twee keer zo frequent als tijdens de voorgaande decennia.”
“In de jaren ’80, ’90 en vroege jaren 2000 hadden we elk decennium ongeveer 11 of 12 hittegolven. En in het afgelopen decennium 2011-2020 hadden we 24 hittegolven; dat aantal is verdubbeld. Het afgelopen decennium waren er twee keer zoveel hittegolven als in elk van de voorgaande decennia.”
“En de intensiteit ervan… Een hittegolf van 3 dagen is niet hetzelfde als een golf van 27 dagen… Als we kijken naar het aantal dagen per zomer dat Spanje in een hittegolfsituatie verkeerde, is er nog een significant cijfer. In de jaren 80, 90 en 2000 hadden we in Spanje gemiddeld zes dagen in een hittegolfsituatie. En in het decennium van 2011 tot 2020 waren dat gemiddeld 14 dagen. Meer dan verdubbeld dus.”
50º Celcius in Spanje?
Del Campo geeft aan geen kristallen bol te hebben om te zien of de opwarming en toename van aantal hittegolven en temperatuurrecords een gevolg is van menselijke activiteiten. In Montoro (Córdoba) werd in 2021 met 47,3ºC de hoogste temperatuur ooit gemeten. Wel weet Del Campo dat het de trend is dat het vroeg of laat in Spanje mogelijk zal zijn om 50 graden te bereiken. “Het zal het volgende decennium zijn of het daarop volgende. Zeker is dat het record van Montoro verbroken gaat worden. Als we in de afgelopen vijf jaar temperaturen van 47 graden of iets meer hebben gezien, dan lijkt het niet heel onwaarschijnlijik dat het kwik dit decennium of het volgende de 50ºC nadert of zelfs overschrijdt.”