Een ongewone temperatuur voor het seizoen die, volgens de doctor in de fysica van het de Spaanse weerdienst Aemet, Juan Jesús González, zelfs zou voldoen aan de criteria van ‘een hittegolf op zee’. De waarden zijn abnormaal hoog en de situatie kan, als zij zich uitbreidt, de biodiversiteit aantasten en bijdragen aan het ontstaan van extreme meteorologische verschijnselen.
‘De Middellandse Zee gaat steeds meer op het Caribisch gebied lijken’, stelt de deskundige, die in 2019 al waarschuwde voor het verhoogde risico op orkanen in deze zee als gevolg van de opwarming van de aarde. ‘De voorspellingen komen uit’, en daarom is het ook waarschijnlijk dat de hoge temperaturen zich hier de komende jaren vaker zullen herhalen, totdat ‘het abnormale nu normaal is’.
Net als González wijst ook geograaf Samuel Biener van het Laboratorium voor Klimatologie van de Universiteit van Alicante op de meer broeierige nachten. In de herfst zouden de watertemperaturen kunnen leiden tot de ontwikkeling van een DANA. En op lange termijn heeft de fauna het meest te lijden onder de hoge watertemperaturen.
Mariene hittegolf
Al vanaf eind mei is het water al een stuk warmer dan normaal met meer dan 28 graden Celsius, terwijl in dezelfde maand in 2021 de maxima rond 25 graden Celsius lagen.
Half juli passeerde het water de 30-gradengrens. In Spanje liggen de watertemperaturen het hoogst rond de Balearen. Dat deze hoge temperaturen aanhouden maakt dat deskundigen spreken van een ‘mariene hittegolf’. Daarvan is sprake als gedurende een reeks opeenvolgende dagen aanhoudend zeer hoge temperaturen worden gemeten.
Keert de levante het tij?
De oostelijke wind, de levante, van de komende dagen zou kunnen helpen om de temperatuurstijging af te remmen, suggereert Biener, hoewel de prognoses voor volgende week niet optimistisch zijn. ‘Het is mogelijk dat de hitte in augustus opnieuw vrij intens zal zijn’.
Eerder hittegolven op zee, maar frequentie neemt toe
Hittegolven op zee hebben altijd bestaan, zowel occasioneel als uitzonderlijk. Enkele voorbeelden zijn de zomer van 2003, toen het in sommige delen van de Balearen 31 graden werd, en die van 1994, met waarden tot 30, meldt de geograaf van de UA. Wat de Middellandse Zee nu meemaakt, betekent niet dat er in 2023 ook zulke hoge temperaturen zullen heersen. ‘Misschien krijgen we zelfs een abnormaal koude zomer,’ zegt Vargas. Het probleem, zo benadrukken zij, is dat deze voorvallen zich steeds vaker voordoen.
‘Waar we vroeger misschien om de 20 jaar een hittegolf hadden, zijn dat er nu in een periode van vijf jaar misschien wel twee’, aldus de wetenschapper, die een zeer duidelijke trend waarneemt in de afgelopen decennia die ons mogelijk naar 28 graden Celsius zal brengen tegen het einde van 2030, een waarde die vergelijkbaar is met die van het Caribisch gebied. Biener spreekt van ‘een proces van ‘tropicalisatie’.
Middellandse Zee is een brandhaard
Vast staat dat de Middellandse Zee ‘een van de brandhaarden van de opwarming van de aarde’ is, een van de zeeën waarin de temperatuur van het water het sterkst stijgt. Daarom, zo analyseert González, ‘kan wat nu abnormaal is, over 30 jaar de normaalste zaak van de wereld zijn’. ‘Er zijn steeds meer bepaalde cyclonen in de Middellandse Zee die lijken op tropische cyclonen in het Caribisch gebied’, maar de tempertatuurtoename zou op lange termijn ook meer gevolgen kunnen hebben.
Zinderende nachten, verlies van biodiversiteit en meer kans op extreme regens
De gevolgen van een frequente temperatuurstijging in het Middellandse Zeegebied zijn gevarieerd en complex. Duidelijk merkbaar zijn al de ‘verstikkende warme nachten’.
Op lange termijn zouden de mariene ecosystemen ernstigste gevolgen kunnen ondervinden. Als deze hittegolf niet te lang aanhoudt, zouden zij geen grote nadelen mogen ondervinden, hoewel bijvoorbeeld koralen, er wel degelijk de gevolgen van kunnen ondervinden. Maar als de temperaturen blijven stijgen, kan dit leiden tot migratie of het uitsterven van een aantal levende wezens en juist tot buitensporige toename van andere soorten.