Sluitingen in de eerstelijnszorg en vakanties van zorgpersoneel hebben geleid tot een cocktail van omstandigheden die resulteren in lange uren wachten voor patiënten en volledig overweldigd zorgpersoneel dat niet in staat is om alle patiënten naar behoren te behandelen.
“Extreem gebrek aan medisch personeel”
De artsenvakbond Amyts heeft in een openbare brief aan de kaak gesteld dat de situatie in het Infanta Sofía-ziekenhuis “verwoestend” is vanwege het “extreem gebrek aan medisch personeel”. In juli hebben slechts tussen twee en vijf angesloten artsen de leiding genomen over een dienst waar minstens negen artsen nodig zouden zijn om de minimale dienstverlening te dekken. Naar verwachting gaat deze situatie zich in augustus herhalen.
Nulkostenbeleid
De professionals die de brief ondertekenen verzekeren dat ze “het fysiek of mentaal niet meer aankunnen”, en verdedigen dat “slecht georganiseerd zijn” in geen geval de reden voor deze situatie is. Het gaat eerder om het “nulkostenbeleid” dat is gevoerd en die de EH “geleidelijk heeft doen zinken”.
De artsen betreuren de sluiting van centra voor eerste hulpdiensten in de regio Madrid van het afgelopen jaar. Hierdoor zagen veel patiënten zich gedwongen om rechtstreeks naar de spoedeisende hulp van het ziekenhuis te gaan, die op zijn beurt al verzadigd was.
“De situatie is niet nieuw. Doordat we steeds meer mensen moeten bedienen en het feit dat het aantal zorgprofessionals en bedden niet proportioneel zijn toegenomen, stevenen we rechtstreeks op ineenstorting af”. Een ineenstorting van professionals, met ziekteverlof door stress, ziekteverlof door angst, veranderingen van centrum en zelfs mensen die hun baan in het ziekenhuis opzeggen om in de bijstand te gaan”, zegt Elena Cabrerizo, verpleester in het Infanta Sofia-ziekenhuis en vertegenwoordiger bij vakbond CCOO.
Triageproces
Wanneer ze op de Spoedeisende Hulp aankomen, ondergaan patiënten meestal een triageproces, waarbij hun klinische risico wordt beoordeeld. Patiënten met een grotere urgentie worden onmiddellijk gezien, maar die met een gemiddelde urgentie beginnen zich op te stapelen. Minder urgente patiënten kunnen uren, zoniet dagen wachten om gezien te worden. Het resultaat: overvolle wachtkamers, met steeds nerveuzer wordende patiënten en professionals die hen moeten bijstaan in een eindeloze race tegen de klok.
Men zou verwachten dat tijdens de zomermaanden de zorgdruk van een ziekenhuis als de Infanta Sofía, gelegen in een stad in het centrum van het land gedeeltelijk kan worden verlicht doordat de bevolking elders op vakantie is, maar niets is minder waar.
“Nu, in de zomer, verslechtert de situatie. Alle ziekenhuizen sluiten verdiepingen en bedden omdat hun personeel op vakantie gaat. Bovendien hebben veel ziekenhuizen onderhoud nodig. Werkzaamheden vinden vaak in de zomer plaats omdat er dan zogenaamd minder vraag naar zorg is.
Volgens Cabrerizo worden dan patiënten en professionals verplaatst naar andere delen van het ziekenhuis. Maar die zijn ook verzadigd waardoor er op een gegeven moment geen mogelijkheid meer is om patiënten op humane manier te verplaatsen om de druk op de urgentie te verminderen. Er zijn gewoonweg geen bedden meer.
“totaal wanhopige” situatie
Tomás Toranzo, voorzitter van de staatsconfederatie van medische vakbonden, geeft aan RTVE.es toe dat het Infanta Sofía-ziekenhuis in Madrid zich in een “totaal wanhopige” situatie bevindt. Al gelooft hij dat het ziekenhuis hierin niet op zichzelf staat en het gaat om een wijdverbreid proableem in heel Spanje dat vooral in de afgelopen maanden is verergerd. “Alle hulpdiensten zijn in de zomer overbelast, maar dit jaar is dat duidelijker door het personeelstekort. Tot nu toe was er altijd vervanging, maar die is er nu niet meer. Veel diensten zijn totaal overbelast geraakt.
Spoedeisende hulp van ziekenhuizen is “over het algemeen schaars”. Veel professionals zijn met pensioen gegaan, er is veel uitval als gevolg van de pandemie waardoor het systeem al overbelast was volgens Toranzo. Deze achteruitgang maakt het op bijzonder moeilijk om professionals te vinden, dus “de oplossing is erg complex”.
Professionals hebben Spanje verlaten
De voorzitter van de staatsconfederatie van medische vakbonden, Tomás Toranzo is van mening dat veel professionals Spanje hebben verlaten op zoek naar betere omstandigheden. Hij benadrukt ook dat “er de afgelopen jaren een zeer slechte planning is geweest”. Hij geeft als voorbeeld dat er niet alleen artsen zijn van buiten de EU, maar binnen Spanje, die een medische graad hebben maar die geen toegang hebben tot een gespecialiseerde opleiding omdat er niet genoeg staatsvacatures (MIR) waren. Zonder de specialiteit kun je niet werken in Spanje of in Europa in het openbare zorgsysteem.
Er is ook kritiek op het feit dat er veel meer mensen met pensioen zijn gegaan zonder dat er een plan is gemaakt om deze mensen te vervangen. Dit probleem wordt de komende jaren alleen amar erger. Tussen nu en 2027 gaan er vooral in de eerstelijnszorg talloze artsen met pensioen.
Minder bedden
Naast het personeelsgebrek kan een deel van de verzadiging ook worden verklaard doordat er minder ziekenhuisbedden zijn. Patiënten die een bed nodig hebben, moeten langer doorbrengen op de eerste hulp in afwachting van een bed.
Tijdbom
Bovendien heeft de gezondheidssituatie van de afgelopen maanden niet bepaald geholpen met een sneeuwbaleffect tot gevolg. “In de eerstelijns-, spoed- en ziekenhuiszorg zal het opvangen van de wachtlijst uit de periode van de pandemie problematisch worden. Als mensen te lang moeten wachten, gaan ze toch naar de eerste hulp die steeds meer overbelast zal raken. al steeds meer overbelast raken. We hebben te maken met een tijdbom die moet worden gedeactiveerd voordat hij ontploft”, waarschuwt Toranzo.