Echter het is niet al goud wat blinkt, zo blijkt uit de jaarlijkse lijst van de milieugroep Ecologistas en Acción. Veel stranden en kustgebieden langs de ruim 8.000 kilometer Spaanse kust hebben ernstig te lijden onder de gevolgen van het massatoerisme en slecht milieubeheer van de bevoegde overheden. Om dit onder de aandacht te brengen met als doel het tij waar mogelijk nog te keren, heeft de milieugroep de lijst samengesteld. Hierop staan de punten langs de Spaanse kust die een zwarte vlag kregen omdat er op milieutechnisch vlak iets, of van alles, mis mee is. Men koos voor dit symbool als tegenhanger van de zovaak bejubelde blauwe vlaggen, een toeristisch promotie-instrument, waarmee juist de goede en schone stranden met perfect werkende faciliteiten worden bekroond.
De zwarte vlag wordt toegekend in geval van vervuiling of bij slecht milieubeheer van autoriteiten. In het rapport van dit jaar worden de 48 meest ‘conflictieve gevallen’ genoemd. Feitelijk krijgt elke kustprovincie twee zwarte vlaggen. Een voor het milieu en een voor het slechte beleid daaromtrent. De organisatie heeft daar wel bij gemeld dat er veel meer punten genoemd zouden kunnen worden een dat het onderzoek naar de staat van de Spaanse stranden een continu proces is.
Cruiseschepen Barcelona en Balearen
Allereerst gaat dit jaar een zwarte vlag naar de cruiseschepen in Barcelona en op de Balearische eilanden vanwege de vervuiling die ze veroorzaken. De schepen vol toeristen gebruiken vervuilende brandstoffen die gevaarlijke stoffen voor de menselijke gezondheid uitstoten zoals stikstofoxiden, zwavel, fijnstof en gevaarlijke koolwaterstoffen. Ook wanneer de boten in een haven liggen, blijven ze stookolie verbranden. Barcelona is wat komst van cruiseschepen betreft de belangrijkste haven van de Middellandse Zee.
Met betrekking tot de Balearen is de milieuorganisatie van mening dat er een absoluut gebrek aan controle en gebrek aan informatie richting de bevolking bestaat over rook emissies en andere schadelijke uitstoot die door cruises wordt veroorzaakt met name in de haven van Palma. Bovendien zorgen de schepen voor schade aan de zeegrasvelden met Posidonia oceanica onder water die belangrijk zijn voor het zuurstofniveau in het water. Ook de walvisachtigen die hier leven, hebben eronder te lijden. Tussen januari en maart 2018 kwamen 174.756 cruisetoeristen aan in Palma. Dat is een toename van 134,5% ten opzichte van dezelfde periode in 2017.
Zwart voor de hele Costa Brava
Daarnaast heeft de hele kust van Gerona, beter bekend als de Costa Brava een zwarte vlag gekregen vanwege de ‘opvallende impact van de toeristische activiteit op het natuurlijk erfgoed en de biodiversiteit in deze zone met zeer kwetsbare ecosystemen’. Bovendien heeft die toeristische activiteit een grote invloed op het leefmodel van de lokale bevolking, zo waarschuwt de milieuorganisatie, die beweert dat praktisch elke gemeente in de provincie wel in aanmerking komt voor een zwarte vlag. Met nadruk worden echter genoemd: Pals, Palafrugell, Palamós, Tossa de Mar en Roses.
Metro Bilbao
Aan de Noord-Spaanse kust krijgt de metro in San Sebastián als project opnieuw een zwarte vlag. Die komt onder het strand La Concha te liggen. Volgens Ecologistas en Acción bestaat er geen enkel onderzoek dat dit project rechtvaardigt in het licht van een verbetering van het transport en de mobiliteit in de stad. Burgerbewegingen hebben wel onderzoeken aangeragen die aantonen dat het project onnodig is voor het openbaar vervoer in de stad.
Industrie rond Carboneras
In het rapport wordt eveneens de nadruk gelegd op de vervuiling afkomstig van de industriële zone rond Carboneras in de provincie Almería. Hier liggen een van de meest vervuilende kolencentrales van Spanje, een ontziltingsinstallatie, een biodieselfabriek, een cementfabriek en een zuiveringsinstallatie bijeen in een gebied van slechts enkele kilometers. Dat zorgt voor belangrijke vervuilende uitstoot en grote hoeveelheden chemisch afval vlakbij het beschermde natuurgebied Cabo de Gata, dat deels op land en deels in de zee ligt.
Plekken die eveneens opnieuw een zwarte vlag krijgen zijn de monding van de Rio Tinto in Huelva, de stranden van Nerja (Málaga), de Ría de San Martín de la Arena (Cantabrië), de uitbreiding van de haven in Bilbao, het strand Surrach-Aiguadoliva (Castellón), de baai van Portmán en Mar Menor, beide in Murcia. Ook de haven van Melilla doet het niet goed en krijgt zwart.
Volgens de actiegroep is het essentieel om misstanden en onverantwoordelijke besluiten van lokale en regionale besturen op het gebied van het milieu en de gevolgen daarvan aan de kaak te blijven stellen. Het gaat om gevolgen in de vorm van de vernietiging van bepaalde kustgebieden en daarmee hun menselijke, sociale en culturele waarden.
Het massatoerisme zorgt niet alleen voor een verhoging van de productie van vast afval van alle soorten, van de consumptie van eindige natuurlijke hulpbronnen, maar is op zichzelf ook een bron van biologische vervuiling. ‘Hoewel het doel van dit rapport niet is om de aandacht te vestigen op de problemen die door het toerisme worden veroorzaakt, moet worden aangegeven dat de enorme toename van bezoekers, samen met andere factoren, de toename van bacteriën van fecale oorsprong in ons zwemwater kan veroorzaken met alle gevolgen voor de menselijke gezondheid van dien’, zo concludeert het rapport.
Ecologistas en Acción bestaat uit meer dan 300 afzonderlijke kleinere actiegroepen die opkomen voor het milieu in heel Spanje. Lees hier het volledige rapport (in het Spaans).