In zes maanden tijd heeft de politieke situatie in Spanje een geheel andere wending genomen. Nadat afgelopen zomer de onderhandelingen tussen de PSOE en Unidas Podemos nog stukliepen, zijn de partijleiders nu, nog geen 48 uur na de verkiezingsuitslag, met elkaar overeengekomen samen het land te willen besturen. Pedro Sánchez heeft deze keer niet zijn veto uitgesproken over het vicepresidentschap van Pablo Iglesias.
Samenwerking met andere kleine partijen
Na de mislukte coalitievorming eerder dit jaar, schreef Sánchez nieuwe verkiezingen uit met de verwachting dat zijn positie daarna sterker zou zijn. Nu dat niet het geval blijkt te zijn, zal hij concessies moeten doen. Het nieuwe regeringspact tussen de PSOE en Unidas Podemos is echter nog geen feit, er zullen ook andere partners gezocht moeten worden om samen mee te regeren. Daarvoor moet overeenstemming gezocht worden met Más País, PNV, PRC, BNG en Teruel Existe. Daarbij is het dan ook noodzakelijk dat de Catalaanse partij ERC en de Baskische partij Bildu afzien van een plaats in het kabinet.
Meer flexibiliteit noodzakelijk
Maandenlang weigerde Sánchez partijleden van Podemos, en Iglesias in het bijzonder, de toegang tot de ministerraad. Ook tijdens de verkiezingscampagne heeft hij dit enkele keren herhaald. Het verlies dat beide partijen geleden hebben bij de nieuwe verkiezingsronde dwingt de PSOE echter tot meer flexibiliteit omdat anders het risico helemaal niet meer in de regering te komen te groot wordt.
Situatie in Catalonië
Sánchez en Iglesias zullen samen een oplossing moeten gaan vinden voor het grootste actuele vraagstuk in Spanje: de situatie in Catalonië. De meningen van de partijleiders liepen hierover zover uiteen dat mede hierdoor in de zomer geen akkoord werd bereikt. Uitgangspunt van de partijleiders is nu dat de oplossing in elk geval “binnen de grenzen van de grondwet” gezocht moet worden.
De herhaalde verkiezingen hebben ervoor gezorgd dat de onderhandelingen nu haast impulsief eenvoudig verlopen. “Het is tijd om te stoppen met elkaar verwijten te maken. Het Spaanse volk heeft haar stem uitgebracht en het is nu aan ons om de politieke patstelling te beëindigen. In juli zijn we niet tot een akkoord gekomen, maar we waren heel dichtbij. We realiseren ons dat dit een teleurstelling is geweest voor de progressieve stemmers” zei Iglesias.
Voorlopig akkoord
Vooralsnog is er door Sánchez en Iglesias alleen een voorlopig akkoord getekend waarin nog niets is vastgelegd over een vicepresidentschap en de verdeling van de ministersposten. Over de Catalaanse situatie wordt alleen in grote lijnen gesproken over “het garanderen van een saamhorige samenleving in Catalonië” en het “stimuleren van de dialoog”.
De PSOE en Unidas Podemos hebben samen 155 van de 350 zetels. Het is goed mogelijk dat de zeven zetels van de PNV, de drie zetels van Más País, één van Bloque Nacionalista Galego, één van Partido Regionalista de Cantabria en nog één van Teruel Existe daarbij worden opgeteld. Om Sánchez toe te laten treden in het kabinet is het noodzakelijk dat een aantal partijen afstand doet van hun zetels. Als de dertien zetels van ERC en vijf zetels van Bildu worden teruggetrokken, is dat voldoende om de regering van Sánchez en Iglesias door te laten gaan. Als de ERC en Bildu dat niet doen, dan zijn de vermoedelijke teruggetrokken tien zetels van Ciudadanos ontoereikend.
Afgelopen maandag al liet de PSOE weten voorkeur te hebben voor een coalitie met Podemos en kleine partijen zoals Más País en enkele nationalistische en regionale partijen, boven een coalitie met de PP. Bronnen bij de PP meldden dat het voorlopige akkoord tussen Sánchez en Iglesias de druk voor hen van de ketel haalt en dat ze als een verantwoordelijke oppositiepartij zullen optreden.