Spanje is het vierde land in de Europese Unie waar de grootste hoeveelheid plastic wordt gebruikt en het tweede land na Turkije dat de grootste hoeveelheid plastic in de Middellandse Zee laat stromen, zo stelt een rapport van het Wereld Natuur Fonds (WNF). Dit werd afgelopen 8 juni gepubliceerd met de Wereldoceanendag als motief. De meeste plastic resten bereiken de zee via de rivieren Nijl in Egypte, Ebro in Spanje, Po in Italië, Rohne in Frankrijk en de rivieren Ceyhan en Seyhan in Turkije.
Microplastic
De Middellandse Zee bevat slechts 1% van het zeewater ter wereld maar 7% van de wereldwijde hoeveelheid aan microplastic. Tussen 70.000 en 130.000 ton microplastic (fragmenten met een omvang van minder dan 5 mm) en tussen 150.000 en 500.000 ton macroplastic (idem als 66.000 vrachtwagens vol afval) eindigt jaarlijks in de Middellandse Zee en andere Europese zeëen.
Plastic val voor biodiversiteit
De internationale milieuorganisatie waarschuwt dat de Middellandse Zee kan “veranderen in ‘een grote plastic val’ voor de biodiversiteit en voor de volksgezondheid”. Er worden nu al recordniveau’s aan vervuiling door microplastic waargenomen. Deze vormen een bedreiging voor het zeeleven en de menselijke gezondheid. Het rapport ‘Una trampa del plástico. Liberando de plástico el Mediterráneo’ (Een plastic val. De bevrijding van de Middellandse Zee van plastic) wijst op de dramatische effecten van het overmatig gebruik van plastic, het laakbare beleid ten opzichte van afval en de desastreuze gevolgen van het massatoerisme rond de Middellandse Zee, een van de drukstbezochte gebieden ter wereld. Het plastic dupeert het toerisme en de visserij als sleutelsectoren rond de Middellandse Zee. Er wordt geschat dat de Europese vissersvloo bijna 61,7 miljoen euro op jaarbasis misloopt als gevolg van de vervuiling. Er wordt minder gevangen, boten raken beschadigd en de vraag naar vis wordt minder omdat mensen zich zorgen maken over de kwaliteit ervan in relatie tot hun gezondheid.
Het onderzoek toont een actiekaart met urgente stappen die instituten, bedrijven en burgers kunnen zetten om de massale toestroom van plastic naar de Middellandse Zee te voorkomen. De algemeen voorzitter van WNF, Juan Carlos del Olmo legt uit dat de impact van de plastic vervuiling in de Middellandse Zee zich over de hele wereld versprijdt en wijst erop dat dit ‘ernstige schade’ toebrengt aan de natuur en de menselijke gezondheid. ‘Als het blijft verslechteren, dan bedreigt dit probleem ook de wereldwijde reputatie die de Middellandse Zee heeft op het gebied van toerisme en visserij. Dit verzwakt de lokale gemeenschappen die van deze sectoren afhankelijk zijn om te overleven’, zo voegde Olmo toe.
Bijna al het afval in zee is plastic
In het rapport staat dat 95% van het afval dat in de zee drijft en op de stranden aanspoelt uit plastic bestaat. Het grootste deel van dit plastic is afkomstig uit Turkije en Spanje, gevolgd door Italië, Egypte en Frankrijk. Dit is gelijk de groep landen waar het toerisme elke zomer voor een toename van het zwerfvuil met 40% zorgt.
Het WNF toont eveneens dat de grote stukken plastic veel schade toebrengt aan het leven in de zee. Ook aan soorten die al met uitsterven zijn bedreigd en beschermd zijn, zoals zeeschildpadden en de monniksrob. Het zijn echter de microplasticdeeltjes die een recordniveau hebben bereikt: 1,25 miljoen fragmenten per kilometer in de Middellandse Zee. Dat is een bijna vier keer hoger niveau dan dat van het beroemde ‘plastic eiland’ in de Stille Oceaan. Dat de Middellandse Zee semi-gesloten is draagt bij aan dat hoge niveau. Het gevaar is dat het microplastic via vissen en schaaldieren in de voedselketen terechtkomt en daardoor een veel groter aantal diersoorten en ook de mens bedreigd. ‘We kunen het ons niet veroorloven dat de Middellandse Zee verdrinkt in plastic. We moeten dringend handelen in de volledige toeleveringsketen om de zee te redden’, aldus WNF.
Inzamelen en scheiden plastic schiet tekort
De achterstand en de tekorten op het gebied van afvalverwerking en dan met name op het inzamelen en scheiden van plastic in de meeste landen rond de Middellandse Zee vormen de voornaamste oorzaak van de plastic vervuiling. Van de 27 miljoen ton plastic afval die elk jaar in Europa wordt geprodueerd, wordt slechts een derde gerecycled. Europa is na China de grootste producent van plastic ter wereld. De helft van alle plastic in Italië, Frankrijk en Spanje eindigt zodoende op de algemene stortplaatsen. In Europa als geheel wordt slechts 6% van de geconsumeerde plastic gerecycled.
Het WNF richt zich tot overheden, bedrijven en burgers met de Wereldoceanendag als motief en wil een juridisch bindend akkoord om plastic afval te elimineren uit de zee. Dit sluit aan op de eerder geuitte doelen van verschillende landen om voor 2030 100% van het gebruikte plastic de recyclen en op het verbod op plastic voor eenmalig gebruik, zoals boodschappentasjes.