De onafhankelijke autoriteit Airef, die toeziet op een verantwoord uitgavebeleid van de overheid, publiceerde afgelopen donderdag de resultaten van een onderzoek naar de uitgaven van Spaanse ziekenhuizen aan medicijnen en technische apparatuur. In het 300 pagina’s tellende onderzoeksrapport komt naar voren dat de overheid op deze medische kosten veel geld kan besparen.
Geen efficiënt medicijnbeleid
De belangrijkste conclusies uit het onderzoek zijn het gebrek aan coördinatie tussen de verschillende overheidsniveaus en het gebrek aan transparantie als het om het aankoopbeleid gaat van medicijnen. Zo wordt bijvoorbeeld 70% van de medicatie in kleine hoeveelheden direct bij de laboratoria besteld in plaats van dat er gebruikgemaakt wordt van de afgesloten overheidscontracten. Ook wordt er te weinig gebruik gemaakt van zogeheten generieke medicijnen, de aanzienlijk goedkopere merkloze varianten met dezelfde bewezen werkzame stof en veiligheid.
Ziekenhuizen spenderen 17% van hun totale budget aan medicatie, een percentage dat in de afgelopen jaren onverminderd is gegroeid: van 2,3 miljard euro in 2003 naar ruim 6,6 miljard euro in 2018. Naar verwachting zal dit bedrag in de komende jaren nog fors oplopen met name door de aanschaf van dure, innovatieve farmaceutica.
Geen concurrentie
De Airef signaleert een inefficiënt medicijnbeleid op verschillende niveaus. Zo maken de autonome regio’s onvoldoende gebruik van hun inspraak bij de Interministeriële Commissie voor Prijzen van Medicijnen en Gezondheidsproducten, terwijl de farmaceutische kosten wel voor eigen rekening komen van de regio’s. Daardoor is er maar beperkte concurrentie op de markt en wordt het geld niet efficiënt besteed. De Airef pleit er dan ook voor dat de regio’s bij de genoemde commissie meer inspraak krijgen, dat de prijsvoering aan strengere controles wordt onderworpen en er criteria worden opgesteld voor een efficiënt beleid.
Generieke medicijnen in plaats van merkmedicijnen
In het onderzoeksrapport wordt vooral het gebruik van merkmedicijnen door de ziekenhuizen aan de kaak gesteld, terwijl daar goede en goedkope alternatieven voor zijn. Ziekenhuizen zouden veel meer gebruik kunnen maken van zogeheten biosimilars, biologische medicijnen (medicijnen waarbij de werkzame stof afkomstig is van levende organismen) die nagemaakt zijn van een oorspronkelijk medicijn dat al gedurende langere tijd op de markt is. Volgens een onderzoek van de Complutense Universiteit in Madrid levert het gebruik van biosimilars in twee jaar tijd een gemiddelde bruto besparing op van 950 miljoen euro. Spanje hoort tot dusver tot de Europese landen waar binnen de publieke gezondheidszorg het minst gebruikgemaakt wordt van deze biosimilars. De totale kosten van de Spaanse gezondheidszorg bedragen meer dan 71 miljard euro, dat is gelijk aan 6,4% van het bruto binnenlands product en 15% van de totale overheidsuitgaven.
Te weinig geïnvesteerd in medische apparatuur
Volgens het onderzoek van Airef werd in 2018 in Spanje 320 miljoen euro uitgegeven aan medische hightech apparatuur. Gemiddeld wordt door alle OESO-landen hieraan een hoger bedrag uitgegeven en wordt in Spanje met relatief oude apparatuur gewerkt. 44% van de gebruikte apparatuur in ziekenhuizen is meer dan tien jaar oud, wat volgens de internationale richtlijnen niet meer dan 10% zou moeten zijn.
In meer dan 45% van de Spaanse ziekenhuizen en andere gezondheidsdiensten is sprake van een gebrekkig strategisch renovatieplan. De Airef adviseert een investeringsplan te ontwikkelen waarmee Spanje op een gemiddeld Europees niveau komt. Om dat te bereiken had het Publieke Zorgsysteem in 2019 een budget van tussen de 243 en 356 miljoen euro uit moeten trekken. Daarbij moet nog een jaarlijks bedrag van 200 miljoen euro worden opgeteld voor het onderhoud van alle medische apparatuur.