De situatie is ernstig; veel artsen, verpleegkundigen en assistenten in opleiding hebben ervoor gekozen om te vertrekken uit Spanje, ondanks de gezondheidscrisis die het land doormaakt. Zij zoeken betere mogelijkheden en meer stabiliteit, zaken die het Spaanse gezondheidsstelsel volgens hen nooit heeft geboden en ook nooit lijkt te gaan bieden. Het coronavirus is nu voor velen de druppel, al hebben sinds de economische crisis van 2008 al veel professionals besloten om naar landen als Engeland of Duitsland te gaan, waar de omstandigheden in de ziekenhuizen beter zijn. Inmiddels zijn in Spanje 76 zorgmedewerkers gestorven door corona, twee keer zo veel als het officiële gemelde aantal. 

Situatie is ernstig

Fernando Simón, directeur van het Centro de Coordinación de Alertas y Emergencias Sanitarias, erkent de ernst van de situatie in Spanje. Hij benoemt ook de zwakke punten van het systeem, zoals de Spoedeisende Hulp en het beperkte aanbod - door het vertrek- van de zorgprofessionals.

Het verhaal van Angel: ‘Ik vertrek’

Verpleegkundige Angel Valbuena heeft tijdens de pandemie negen maanden gewerkt bij het universitair ziekenhuis Gregorio Marañón in Madrid. Hij ziet geen toekomst in Spanje en heeft de drastische beslissing genomen om het land te verlaten en zijn geluk te beproeven in Afghanistan, op duizenden kilometers afstand van zijn huis. En niet alleen omdat hij tijdens piek van de pandemie heeft gewerkt met prakisch geen beschermende middelen, maar ook door de voortslepende onzekerheid en vreselijke werkomstandigheden in het Spaanse gezondheidsstelstel.

Voor Angel is het de tweede keer dat hij vertrekt uit Spanje. Om persoonlijke redenen kwam hij terug, werkte in Madrid maar werd daar slecht behandeld, de contracten waren onzeker en tijdelijk. Hij verliet de verpleging om antropologie te studeren. Toen de pandemie uitbrak, werkte hij in Israël, maar hij besloot terug te keren naar Madrid om zijn land te helpen in de strijd tegen Covid-19. ‘Het was loodzwaar; ik heb in veel landen gewerkt en noodsituaties meegemaakt. Maar wat ik daar zag, had ik nooit eerder meegemaakt. Ik dacht dat ik er niet levend uit zou komen.’ 

Hij heeft met tussenpozen nu anderhalf jaar in Madrid gewerkt, hij is 17 contracten verder. Hij voelt zich hier nutteloos en wil zich ergens anders nuttig maken. Waar dat precies zal zijn en voor welke organisatie, weet hij nog niet. Zeker is wel dat hij in januari stopt met zijn werk in Madrid.

Naar het buitenland voor waardigheid en waardering

Ook Janet (assistent in opleiding) en haar broer Ivan (verpleger) willen, na alles wat er het afgelopen jaar is gebeurd en de systematische mishandeling en verwaarlozing door het systeem gedurende hun hele carrière, vertrekken. Liefst naar de Verenigde Staten. Ze hadden het plan al een paar jaar in hun hoofd, maar het coronavirus heeft eindelijk de doorslag gegeven. In het buitenland hopen ze de waardigheid te vinden die ze in Spanje zo missen; een fatsoenlijk salaris en rustmomenten tussen de ploegendiensten. ‘Er bestaat een andere wereld, met andere omstandigheden, waar zorgmedewerkers behandeld worden als mensen, niet als machines. Weggaan wordt een geweldig avontuur. We willen naar Miami, maar de uiteindelijke bestemming staat nog niet vast’, zeggen zij.

Duitsland op nummer een

De meeste zorgmedewerkers die vertrekken, kiezen ervoor om naar Duitsland te gaan. Daar is een groot tekort aan werknemers en werk- en economische omstandigheden in de zorg zijn er veel beter dan in Spanje. Speciale bemiddelingsbureau brengen Spaans zorgpersoneel in contact met Duitse ziekenhuizen. Het aantal Spaanse professionals dat in Duitsland aan het werk is, groeit. Volgens gegevens van het Duitse arbeidsbureau zijn er nu meer dan 3.500 Spanjaarden werkzaam als arts, verpleegkundige of assistent.