Volgens de Spaanse Nationale Organisatie voor Transplantatie (ONT) werden in 2020 in Spanje 20 procent minder transplantaties uitgevoerd en daalde het aantal orgaandonoren zelfs met 25 procent. Met name voor nierpatiënten die op de transplantatiewachtlijst staan heeft de coronapandemie grote gevolgen gehad.
Risico’s voor nier- en longpatiënten
In de dialysecentra waar deze patiënten drie keer per week urenlang moeten verblijven is het risico om in de afgesloten ruimte besmet te raken met het coronavirus niet gering. Volgens de Spaanse Vereniging voor Nefrologie hebben meer 4.700 nierpatiënten covid-19 opgelopen, waarvan 25 procent aan de gevolgen is overleden. Bovendien zijn door de druk op de ziekenhuizen de niertransplantaties het vaakst uitgesteld omdat bij ernstig nierfalen het dialyse-apparaat een tijdelijk levensreddend alternatief biedt.
Volgens directeur Beatriz Domínguez-Gil van de ONT was de crisis tijdens de eerste coronagolf het grootst. Niet alleen werden alle ic-bedden en het medisch personeel toen voor de covid-zorg ingezet, ook verhinderde de luchtvaartrestricties het transport van de donororganen. Omdat ic-artsen eenvoudigweg geen tijd hadden zich met transplantaties bezig te houden, zijn de meeste operaties voor volwassenen uitgesteld en kwamen alleen kinderen en de meest urgente patiënten in aanmerking voor een transplantatie.
Domínguez-Gil heeft aan dat naast de nierpatiënten ook de longpatiënten ernstig de dupe zijn van de coronapandemie omdat covid-19 een ziekte van de longen is. Voor hen is het opvolgen van de preventiemaatregelen van groot levensbelang.
Toch record
Al met al zijn in 2020 in Spanje toch nog 2.700 nier-, 1.034 lever-, 336 long-, 278 hart-, 73 alvleesklier- en 5 darmtransplantaties uitgevoerd. Met 197 orgaantransplantaties bij kinderen is er vorig jaar toch nog een record geboekt.
Aan de andere kant heeft de pandemie ervoor gezorgd dat patiënten geen kans hebben gehad op de wachtlijst te komen. Op 31 december 2020 stonden er 4.794 mensen op de wachtlijst voor een donorgaan, terwijl dat er op dezelfde dag van 2019 4.889 waren. Een vertraagde wachtlijstregistratie houdt in dat patiënten in een slechtere conditie zijn op het moment dat zij voor hun transplantatie aan de beurt zijn, waarschuwt Domínguez-Gil.
Vaccinatiecampagne van groot belang
Volgens de ONT is het teruggelopen aantal transplantaties inmiddels herstellende, maar nog niet op het niveau van voor de pandemie. De hoop is gevestigd op een voorspoedige vaccinatiecampagne die het opschalen van de transplantatiezorg mogelijk moet maken en kwetsbare patiënten zolang moet beschermen. Alle patiënten die op de transplantatiewachtlijst staan of al getransplanteerd zijn, hebben van het Spaans ministerie van Volksgezondheid prioriteit gekregen bij het vaccineren. Zij zijn tegelijk met de 70-plussers aan de beurt.
778 mensen met een donororgaan liepen in Spanje een besmetting op met het coronavirus. 27 procent van hen overleefde deze besmetting niet waarmee de mortaliteit aanzienlijk hoger is dan gemiddelde mortaliteit van 0,23 procent.