In Spanje zijn nog steeds 3,9 miljoen mensen, ouder dan 12 jaar, die geen enkele dosis van het COVID-19-vaccin hebben gekregen, volgens gegevens van het ministerie van Volksgezondheid. Minister Carolina Darias beweert dat momenteel 60 procent van degenen die op de intensive care zijn opgenomen ongevaccineerd is.
Deze cijfers bevestigen volgens de minister de hoge bescherming die vaccins bieden tegen de ernstige symptomen van de ziekte. Bijna 100 procent van de 70-plussers, de leeftijdsgroep die het meest kwetsbaar is voor het coronavirus, is volledig gevaccineerd.
Nieuwe coronagolf Europa
De nieuwe coronagolf, die samenvalt met de komst van de koudste maanden van het jaar, veroorzaakt ravage in sommige Europese landen, waar de vaccinatiegraad aanzienlijk lager is dan in Spanje. De nieuwe infecties hebben geleid tot beperkingen zoals totale opsluiting in Oostenrijk, vaccinatieplicht of de vereiste om een corona-certificaat te kunnen tonen. Ondertussen worden de protesten tegen deze en andere maatregelen in verschillende Europese steden steeds grimmiger.
Duitse minister: “Gevaccineerd, genezen of dood”
In Duitsland heeft de waarnemend minister van Volksgezondheid, Jens Spahn, verzekerd dat aan het einde van de winter de Duitsers “gevaccineerd, genezen of dood” zullen zijn, in een directe boodschap op Twitter aan de bevolking die niet is ingeënt tegen COVID. Dat komt volgens hem door de ‘zeer besmettelijke Delta-variant’.
Spaanse regio’s besluiten over Covid-paspoort
In Spanje heeft de toename van infecties ertoe geleid dat verschillende autonome gemeenschappen de implementatie van het Covid-paspoort op tafel hebben gelegd bij activiteiten met een hoog besmettingsrisico, zoals de horeca of het nachtleven. Rechtbanken zullen deze week beslissen of meer regionale regeringen zich bij de Balearen, Galicië en Catalonië aansluiten bij hun strategie om dit document te eisen, een voorstel dat over het algemeen gunstig wordt onthaald. In het Baskenland heeft het Hooggerechtshof zojuist het verzoek afgewezen om het COVID-paspoort verplicht te stellen in restaurants en uitgaansgelegenheden.
Aanscherpen maatregelen tegen niet-gevaccineerden
Er zijn ook voorstellen die een stap verder gaan, vanwege de hoge impact op ziekenhuizen die de niet-gevaccineerde 9 procent van de bevolking boven 12 jaar heeft. Die pleiten voor aanscherping van de maatregelen tegen hen. Zo verzekert Luis Enjuanes, een CSIC-wetenschapper, dat de pandemie die Spanje momenteel doormaakt, die is van “de niet-gevaccineerden”. Ongevaccineerden kunnen bij wet niet worden gedwongen om zich te laten vaccineren, maar in verklaringen aan RNE stelt Enjuanes dat er veel maatregelen wel genomen kunnen worden.
Niet samenwerken met samenleving moet consequenties hebben
“Als ze niet samenwerken met de samenleving, dan werkt die samenleving niet samen met hen. Je bent niet ingeënt, je kunt niet voor de overheid werken. Je bent niet gevaccineerd en je hebt een probleem door een besmetting met dit virus, dan zal de Spaanse sociale zekerheid je behandeling niet op zicht nemen; Je bent niet ingeënt, je kunt niet naar openbare centra gaan … “, verklaarde de wetenschapper.
Bereik de niet-gevaccineerden ‘via pedagogiek’
Daniel López Acuña, epidemioloog en voormalig directeur van Health Action van WHO wil zover niet gaan, al noemt hij het zich niet laten vaccineren “een sociale onverantwoordelijkheid jegens de volksgezondheid”.
“Je moet het goed uitleggen zodat mensen begrijpen waarom het niet laten vaccineren gevolgen heeft voor henzelf en voor anderen”, zei hij tegen RT.VE.es. “Enquêtes tonen aan dat slechts 4% – 5% van de bevolking zich om de een of andere reden verzet tegen vaccinatie, maar met onhoudbare argumenten, met onduidelijkheid en gebrek aan bewijs. We hebben nog steeds een percentage van de bevolking waarmee je kunt werken om de vaccinatie te voltooien, en het is erg belangrijk om het via pedagogiek te doen, zonder dat dit een belemmering vormt om beperkende maatregelen te nemen, vooral in regio’s waar de incidentiecijfers hoog zijn” vervolgt hij.
Covid-paspoortverplichting niet belangrijkste oplossing
Volgens López Acuña is een verplicht Covid-paspoort voor bepaalde risico-activiteiten, zelfs als dit in heel Spanje wordt gelanceerd, niet de belangrijkste oplossing om besmetting te stoppen, omdat 90 procent van de bevolking al gevaccineerd.”
De epidemioloog herinnert eraan dat degenen die zijn gevaccineerd “ook besmet kunnen raken en de ziekte kunnen overdragen”. Daarom dringt hij erop aan “om de beschermingsmaatregelen te versterken met een masker, afstand houden en drukte vermijden; naast verdere beperkingen naarmate de incidentie toeneemt.”
“Stimuleren” in plaats van “forceren”
Carmen Cámara, secretaris van de Spaanse Vereniging voor Immunologie (SEI) “begrijpt de woede van Enjuanes”, maar verduidelijkt dat “in een land met zo’n gunstig vaccinatieniveau als Spanje, het invoeren van deze verplichtingen uiteindelijk vleugels geeft aan niet-gevaccineerden, want die redeneren dat dan ook mensen die roken niet behandeld zouden moeten worden als ze een longontsteking hebben.”
Wel verplichting voor zorgprofessionals
Cámara die als immunoloog werkzaam is in het Hospital La Paz in Madrid is voorstander van “niet forceren, maar op gepaste wijze stimuleren”, dus lijkt het terecht om voor bepaalde vrijetijdsbestedingen het Covid-paspoort te vragen. “Ik vind wel dat je streng moet zijn bij zorgprofessionals, daar zou vaccinatie verplicht moeten zijn. Het lijkt mij een grote onverantwoordelijkheid tegen immuungecompromitteerden en zieke patiënten als die dat niet doen”, zegt ze tegen RTVE.es.
Nederland
Cámara geeft het voorbeeld van Nederland, waar 80 procent van de bevolking ouder dan 12 jaar is ingeënt (tegenover meer dan 90 procent in Spanje), en “we hebben veel verschil op het gebied van ernstige ziekte.” “Bij deze hoge vaccinatiepercentages zijn kleine percentages van belang”, verzekert ze, en voegt nog een factor toe: dat in Nederland geen mondkapje meer gedragen hoeft te worden in binnenruimtes, een verplichting die in Spanje al die tijd is blijven gelden.
De bedreiging voor mensen met immuniteitsproblemen
CSIC-onderzoeker Matilde Cañelles is van mening dat met de uitspraken van Luis Enjuanes “een debat dat nu plaatsvindt tot in het extreme wordt doorgevoerd, maar vaak te letterlijk wordt genomen, want wat hij wil benadrukken is in hoeverre de niet-gevaccineerde persoon alle mensen om hen heen in gevaar brengt, vooral degenen die, hoewel gevaccineerd, niet in staat zijn om voldoende immuunrespons te ontwikkelen”.
De immunoloog legt uit dat de gevaccineerde nog steeds besmet kan raken, maar wel veel minder besmet dan een niet-gevaccineerde. “Ten eerste omdat het moeilijker is voor de ziekte om zich te ontwikkelen, zelfs als het asymptomatisch is. Later, als het immuunsysteem het virus bestrijdt, doet het dat zoveel efficiënter, dus de besmetting is minder hevig en zal minder verder besmetten”.
Evenzo dwingt het ons volgens haar om na te denken over die mensen met immuniteitsproblemen, zoals ouderen of kankerpatiënten, die een aanzienlijk percentage van de Spaanse bevolking uitmaken. “Als er incidenten ontstaan, heb je altijd kwetsbare mensen die veel schade zullen oplopen. Ik denk dat mensen die zich niet laten vaccineren vaak niet weten dat er mensen zijn die geen immuniteit ontwikkelen”, vervolgt Cañelles.
‘Afwijzing van vaccins met informatie bestrijden’
Ze benadrukt de noodzaak om de afwijzing van vaccins ‘met informatie’ te bestrijden. “Ik denk dat er een groep is die zich niet laat vaccineren, omdat ze niet alle informatie paraat hebben over de mogelijke gevolgen van een besmetting, zoals over bloedstolsels door COVID-19, of de gevolgen van long-Covid. Bovendien weten velen niet dat sommige mensen gewoonweg geen immuniteit ontwikkelen. Als ze met al die informatie zouden worden geconfronteerd, zouden de meesten van hen zich wel laten vaccineren zonder dat daar druk of verplichting voor nodig is”, vindt ze, al weet ze dat een klein deel zich nooit zal laten vaccineren, hoeveel informatie ze ook zouden krijgen.
“Excessieve” maatregelen kunnen “contraproductief” zijn
De voorzitter van de Spaanse Vereniging voor Vaccinatie (AEV), Amós García Rojas, vindt dat in een situatie als waarin Spanje zich momenteel bevindt, “het nemen van buitensporige maatregelen zelfs contraproductief kan zijn”. “Het ontzeggen van de volksgezondheid aan mensen die niet willen worden gevaccineerd, komt in een gecompliceerde spiraal terecht, omdat we volgens dezelfde regel van drie de volksgezondheid moeten vermijden voor degenen die roken”, stelt hij.
García Rojas vindt dat met de vaccinatiegraad die in Spanje bestaat, “toegevoegd aan een reeks maatregelen die redelijkerwijs uitvoerbaar zijn, we de boel redden”, en legt uit dat maatregelen moeten worden gekoppeld aan de gebieden waar de meeste besmettingen plaatsvinden, zoals “gesloten en slecht geventileerde ruimtes, waarin we ook onze maskers niet dragen”.
Weinig pure ontkenners
Hij vervolgt: “De meeste mensen die nog niet zijn gevaccineerd, zijn geen ontkenners, aangezien er maar heel weinig pure ontkenners zijn”, en wijst erop dat er een leeftijdsgroep is met en hoger percentage niet-gevaccineerde mensen: tussen de 30 en 39 jaar. “Dit komt doordat ze geen risicoperceptie hebben en denken dat dit SARS-CoV-2-ding bij ouderen hoort, en niet bij hen. Wat je ze moet laten zien is dat er helaas ook complicaties zijn voor jongeren zonder vaccinatie”.
“Dan is er nog een andere groep mensen die nog steeds bang is voor het vaccin. Je moet hen ervan zien te overtuigen dat wat de samenleving en de gezondheid van de bevolking echt vooruit helpt, is zoiets eenvoudigs als je gezond verstand gebruiken, wat in de wetenschap niets anders is dan wetenschappelijk redeneren. Wat wetenschappelijke redenering ons vandaag vertelt, is dat we moeten vaccineren. We moeten de wetenschap bevorderen en zo mensen bewuster maken”, stelt García Rojas.