Elize van Loon
Dit kan de laatste 1 mei, Dag van de Arbeid, zijn waarop werknemers in Spanje een maximale werkweek van 40 uur hebben. “Nog voor de zomer”, hoopt de tweede vicepresident en minister van Werkgelegenheid, Yolanda Díaz, een akkoord te hebben bereikt met de sociale partners om het wettelijke maximum terug te brengen tot 38,5 uur in 2024.
Deze aanpassing van de werkweek, die al veertig jaar hetzelfde is, is een toezegging van de coalitieregering tussen PSOE en Sumar. Dinsdag claimde de eerste vicevoorzitter en minister van Financiën, María Jesús Montero, de vakbondsslogan van de Dag van de Arbeid. “Voor volledige werkgelegenheid: kortere werkweek en betere lonen”.
De tijd dringt als het de bedoeling is om de deal voor de zomer te sluiten. Eind januari startten de onderhandelingen met werkgevers en vakbonden. In die tijd is er nauwelijks vooruitgang geboekt in de gesprekken.
Hoewel het ministerie een discreet standpunt heeft ingenomen, is het het eens met de vakbonden. De weigering, of in ieder geval de twijfels, komen van de werkgeversorganisatie CEOE. De Spaanse werkgevers geven er de voorkeur aan dat de arbeidstijdverkorting per overeenkomst en per sector wordt geregeld en niet bij wet, zoals de regering voorstelt door artikel 34 van het werknemersstatuut te willen wijzigen.
De voorzitter van de CEOE, Antonio Garamendi, heeft laten weten dat hij het er niet mee eens is om aan een onderhandelingstafel te gaan zitten waar het resultaat al vaststaat. De werkweek gaat naar 38,5 uur in 2024 en naar 37,5 uur in 2025. Maar zo eenvoudig is het niet, stelt hij: ook de verdeling van tijd, verlof en tijdregistratie staan ter discussie.
Vakbonden zijn voor arbeidstijdverkorting
De minister van Arbeid weet dat ze op het ‘ja’ van de vakbonden kan rekenen. CCOO en UGT hebben deze eis in hun May Day proclamatie staan. Zowel de secretaris-generaal van CCOO, Unai Sordo, als de secretaris-generaal van UGT, Pepe Álvarez, zien de mogelijkheid dat het pact binnenkort wordt gesloten.
“Het moet de komende maanden werkelijkheid worden”, zei Álvarez maandag tijdens de verspreiding van informatie over de Dag van de Arbeid op het Atocha Station in Madrid. Sordo verdedigde op zijn beurt dat “we minder uren moeten werken zodat meer mensen kunnen werken”.
Aantal te werken uren per jaar
Het gemiddelde overeengekomen aantal werkuren in Spanje was 1.763,68 uur per jaar, volgens statistieken van het Ministerie van Arbeid. In Spanje geldt voor 53,64% van de overeenkomsten die in 2024 van kracht zijn een arbeidsduur van minder dan 38,5 uur per week.
Werkgelegenheid
Volledige werkgelegenheid is moeilijker dan arbeidstijdverkorting. De secretaris-generaal van de CCOO heeft er vertrouwen in dat het “op middellange termijn” mogelijk zal zijn, maar alleen “als Spanje de dingen goed doet”.
De realiteit is dat Spanje in het eerste kwartaal van dit jaar een werkloosheidspercentage van 12,29% bereikte. Dat is bijna een half procent hoger dan in de laatste drie maanden van 2023. Met 2.977.000 werklozen tot maart nadert het aantal werklozen opnieuw de gevreesde grens van 3 miljoen werklozen. In maart lag het percentage werklozen wel gedaald ten op zichtte van februari.
Ondanks de arbeidshervorming en de goede economische cijfers, met positieve vooruitzichten, blijft de daling van de werkloosheid uit. De Bank van Spanje schatte in haar jaarverslag 2023 het structurele werkloosheidspercentage van het land op 12% tot 13%. Deze percentages vormen volgens de regelgever de grens tot waar de werkloosheid in Spanje kan worden teruggedrongen. Alleen in specifieke situaties zal het lukken om het werkloosheidspercentage onder deze niveaus te krijgen, en dat zal met mate gebeuren.
Verminderen aantal werklozen
Hoewel de realiteit ongunstig is, blijven de medewerkers van Yolanda Díaz zich inzetten om het aantal werklozen te verminderen. Een paar jaar geleden was hun doel jongeren; nu richten ze zich op de 52-plussers. Voor de werklozen moet het ministerie van Arbeid ook nog de hervorming van de werkloosheidsuitkeringen goedkeuren. Na een mislukte poging begin dit jaar, waarbij de PP, VOX en Unidas Podemos, de voormalige partij van Díaz, tegenstemden in het Congres, onderhandelt het ministerie momenteel met de sociale partners om een nieuw voorstel te kunnen presenteren.