Else Beekman
De verenigende kracht van sport is groot. En dat Spanje trilde tijdens de finale van het EK, toen La Furia Roja haar EK-titel veroverde, is geen verrassing. Wat wel verrassend is, is dat deze trillingen zowel symbolisch als letterlijk te voelen waren.
Seismologische gegevens van het CSIC tonen namelijk aan dat Madrid en Barcelona letterlijk trilden toen Nico Williams het eerste doelpunt voor Spanje scoorde. Hetzelfde gebeurde toen Mikel Oyarzabal in de 86e minuut de voorsprong van La Furia Roja herstelde. En het trillen wordt hier in de meest strikte, wetenschappelijke en objectieve zin van het woord gebruikt: namelijk geregistreerd door de seismometers van het CSIC. Voetbal wekt blijkbaar niet alleen passie op, maar ook – net zoals bij aardbevingen – trillingen op de schaal van Richter.
Twee doelpunten, twee aardbevingen?
Het ging natuurlijk niet om echte aardbevingen. Wel zijn de twee prachtige doelpunten van zondagavond gemeten door de seismometers van het Spaanse nationale instituut voor de Geografie (IGN). De gegevens, geanalyseerd door seismoloog Jordi Díaz van Geociencias Barcelona (GEO3BCN-CSIC), laten zien dat zowel de sensoren in de hoofdstad als die in de stad Barcelona trillingen registreerden op twee specifieke momenten zondagavond. De eerste net na 22.00 uur; de tweede rond 22.45 uur. Elk moment viel samen met een doelpunt van La Furia Roja. De eerste piek kwam na het doelpunt van Nico Williams in de 47e minuut; de tweede na het doelpunt van Mikel Oyarzabal in de 86e minuut, waarmee Spanje dichter bij haar vierde Europese titel kwam. De pieken die kort daarna volgden, weerspiegelden de vieringen aan het einde van de wedstrijd en de komst van fans op de pleinen om de overwinning te vieren.
Trillingen op de pleinen
De grafieken van GEO3BCN-CSIC zijn het meest sprekende bewijs van hoe elk doelpunt van de nationale ploeg werd gevierd en hoe deze vieringen letterlijk de grond deden trillen in de twee grootste steden van het land. In Barcelona werden de trillingen geregistreerd door de seismometer van het ICGC. Die ligt op slechts 100 meter van Plaza Catalunya, waar veel fans samenkwamen. In Madrid kwamen de metingen van de seismometer van het IGN op minder dan twee kilometer van Plaza Colón, een ander belangrijk ontmoetingspunt. Na afloop van de wedstrijd waren er nieuwe pieken zichtbaar, die, zoals Díaz aangeeft, de vieringen weerspiegelden.
Fascinerend maar niet ongebruikelijk
Hoewel het fascinerend is dat de grond van Madrid en Barcelona trilde door de doelpunten van het Spaanse elftal, is dit niet de eerste keer dat seismometers de voetbalpassie in Spanje vastleggen. In mei 2015 registreerde een sensor bij het Institut de Ciències de la Terra Jaume Almera, vlakbij Camp Nou, de doelpunten van Messi met verrassende precisie. En in maart 2017 legde dezelfde installatie de reacties van de fans van FC Barcelona vast bij elk van de zes doelpunten tegen PSG. GEO3BCN-CSIC gebruikt termen als “trillingen” of “vibraties” en spreekt niet van aardbevingen in strikte zin, maar de duidelijkheid van hun grafieken en de samenhang van elke piek met de doelpunten van Nico Williams en Oyarzabal zijn fascinerend.
Passie voor voetbal en muziek
Zoals Jordi Díaz in 2017 uitlegde, kan de grond om verschillende redenen trillen, zoals aardbevingen, voorbijrijdende auto’s, explosies of bouwwerkzaamheden. Seismografen zijn zeer gevoelige apparaten die zowel aardbevingen aan de andere kant van de wereld als kleine trillingen dichtbij kunnen detecteren. Deze sensoren leggen niet alleen voetbalpassie vast. In Londen deden geofysici van de UCL onlangs een experiment waarbij seismometers trillingen vastlegden tijdens een concert van Taylor Swift in Wembley Park. Iets soortgelijks gebeurde in Edinburgh, waar de seismografische apparatuur trillingen kon meten op zes kilometer afstand.