Else Beekman
De afgelopen maanden bleven de prijzen voor de plátano de Canarias, de Canarische banaan, aanhoudend hoog. Ondertussen daalde de algemene inflatie. Terwijl gewone bananen voor ongeveer 1,50 euro per kilo worden verkocht, ligt de prijs van de Canarische banaan een euro hoger. Boeren halen duizenden kilo’s bananen uit de markt.
Dat roept vragen op bij consumenten. Die worden nog versterkt nu blijkt dat boeren grote hoeveelheden bananen van de markt halen en vernietigen om een overaanbod de voorkomen. Daarmee zou de prijs namelijk kelderen.
‘Pica del plátano’
De zogenaamde ‘pica del plátano’ waarover men spreekt, verwijst naar dit proces waarbij boeren overtollige bananen uit de markt halen om prijsdalingen te voorkomen. In 2023 werden meer dan 26 miljoen kilo bananen vernietigd om de prijzen stabiel te houden. Men verwacht dat dit aantal dit jaar ongeveer hetzelfde zal zijn. De reden hiervoor is simpel: de productie op de Canarische Eilanden overtreft de vraag op het Spaanse vasteland. Zonder de bananen uit de markt te halen, zouden de transportkosten hoger kunnen worden dan de verkoopopbrengsten en dat ondermijnt de rentabiliteit van de boeren.
Ethische en milieuoverwegingen
De praktijk van het vernietigen van bananen om prijzen hoog te houden, leidde in Spanje tot hevige discussie op sociale media. Veel mensen vinden het weggooien van voedsel onethisch in een tijd waarin voedselverspilling steeds meer in de schijnwerpers staat. Dit fenomeen is echter niet uniek voor de Canarische banaan. Ook andere landbouwproducten, zoals citroenen uit Murcia, worden soms vernietigd om de markt te reguleren.
Klimaatverandering en productieoverschotten
Volgens Alberto Paz, landbouwraadslid van La Palma, verergert de situatie door klimaatverandering. De stijgende temperaturen op de eilanden hebben geleid tot een langer productieseizoen. Dat resulteert in grotere oogsten en dus meer overtollige bananen. Deze worden al vaak gedoneerd aan voedselbanken of gebruikt als veevoer. In andere gevallen laten boeren ze op het land liggen.
Zoektocht naar duurzamere oplossingen
Lokale overheden en landbouworganisaties zijn zich bewust van de problematiek en zoeken naar oplossingen om de verspilling te verminderen. Een van de voorgestelde maatregelen is het vinden van nieuwe markten voor de overtollige bananen of het invriezen en drogen van de vruchten om ze als snacks aan te bieden.
Reactie van Asprocan
De belangenvereniging van de Canarische banenenproducenten Asprocan verdedigt de huidige praktijken als noodzakelijk om de financiële stabiliteit van de boeren te waarborgen. Volgens hen staan de prijzen onder druk door concurrentie van goedkopere bananen uit het buitenland. Die kennen minder strenge productieregels. Asprocan roept de distributieketens op om de prijzen voor consumenten te verlagen en tegelijkertijd de concurrentievoorwaarden voor de Plátano de Canarias te verbeteren. De vereniging benadrukte recent ook de noodzaak van verhoogde subsidies en een sterkere bescherming tegen buitenlandse concurrentie, gezien de economische uitdagingen waarmee de sector wordt geconfronteerd.