Elize van Loon
Als je ooit door Valencia hebt gewandeld, is de kans groot dat je hem hebt gezien — een vleermuis, hoog bovenop een fontein, een gevel, of zelfs in de logo’s van de voetbalclubs Valencia CF en Levante UD.
Maar dat is geen toeval. Die vleermuis heeft een naam: Lo Rat Penat. En in Valencia is hij veel meer dan alleen een nachtdier, een symbool.
Een legende die voortleeft
Het verhaal gaat terug naar 1238. Koning Jaume I lag met zijn troepen buiten de stad, ergens in wat nu Ruzafa is. Midden in de nacht zou een vleermuis zijn kamp hebben opgeschrikt — door tegen een trommel te vliegen, wapens om te stoten, of simpelweg door lawaai te maken. Kort daarna volgde een aanval van de vijand. Dankzij de onverwachte waarschuwing kon de koning zich voorbereiden en de stad innemen.
Of het echt zo is gebeurd, is de vraag. Maar het verhaal leeft voort. Als eerbetoon kreeg de vleermuis een plek op de helm van Jaume I, en later op het stadswapen. Sindsdien is het dier een symbool van waakzaamheid en overwinning.
Van draak tot vleermuis
Oorspronkelijk stond er geen vleermuis op het wapen van Valencia, maar een draak. Die draak was het embleem van koning Pedro ‘El Ceremonioso’, een vorst uit de 14e eeuw. In de loop der tijd veranderde het beeld — de draak werd gestileerd, kleiner, en uiteindelijk vervangen door een vleermuis. Waarom precies? Daar zijn verschillende theorieën over, maar het resultaat is duidelijk: de vleermuis is gebleven.
Twee voetbalclubs, één vleermuis
Valencia CF draagt de vleermuis al sinds 1919 in het clublogo. In het begin was het een eenvoudige afbeelding, verwerkt in een bal. Later werd het dier prominenter, met gespreide vleugels boven de letters VCF. Bij het 100-jarig jubileum werd het ontwerp aangepast — en dat leidde zelfs tot een klacht van DC Comics, die vond dat het te veel op het Batman-logo leek. Serieus.
Ook Levante UD heeft een vleermuis in het logo. De club ontstond in 1939 uit een fusie van Levante FC en Gimnástico, twee teams die al sinds 1909 het dier in hun embleem hadden. Het huidige logo combineert de vleermuis met de blaugrana-kleuren van de club. En hoewel Levante bekendstaat als “de kikkers”, is de vleermuis nooit verdwenen.
Meer dan een legende
Voor buitenstaanders lijkt het misschien vreemd: een vleermuis als stadsheld. Maar in Valencia hoort hij erbij. Je ziet hem op verkeersborden, souvenirs, en zelfs in graffiti. Lo Rat Penat is geen mythe, maar is deel van het dagelijks leven. De vleermuis staat voor bescherming, voor strijdlust, en voor trots. En of het verhaal nu waar is of niet — de stad draagt hem met overtuiging.
Deel stranden Valencia en Alicante tijdelijk gesloten door vervuiling