Elize van Loon
In Spanje komen elk jaar naar schatting 30.000 vogels om door elektrocutie of botsingen met elektriciteitskabels. Het gaat vooral om grote soorten zoals de keizerarend, ooievaars, kraanvogels en reigers. Ook roofvogels zoals de rode wouw zijn vaak slachtoffer. Volgens natuurorganisatie SEO/BirdLife is dit de belangrijkste niet-natuurlijke doodsoorzaak voor vogels in het land.
De gevaren zijn het grootst voor grote vogels met brede vleugels. Wanneer ze landen op een mast of een kabel raken, sluiten ze vaak een stroomkring en worden direct geëlektrocuteerd. Bij migratie of trektochten botsen kraanvogels en ooievaars tegen kabels die nauwelijks zichtbaar zijn. Omdat veel kadavers snel verdwijnen door roofdieren of weersomstandigheden, ligt het werkelijke aantal slachtoffers waarschijnlijk nog veel hoger.
Kwetsbare gebieden
Het probleem is het grootst in beschermde zones zoals de Red Natura 2000. Het zijn plekken waar bedreigde soorten leven die extra bescherming nodig hebben. Natuurorganisaties stellen voor om elektriciteitskabels in deze gebieden beter te isoleren, te markeren of ondergronds aan te leggen.
Infrastructuur groeit, risico’s ook
Spanje investeert sterk in wind- en zonneparken. Dat betekent meer kabels en masten door het landschap. Hoewel er al maatregelen zijn genomen, zoals het vervangen van gevaarlijke masten en het verbeteren van isolatie, blijft de impact groot. SEO/BirdLife benadrukt dat het doel niet is om elektrocutie volledig uit te bannen, maar om het risico zó te beperken dat soorten kunnen overleven.
Beleidsachterstand
Een belangrijk hulpmiddel zou de actualisering van het Spaanse decreet zijn dat regels stelt voor de bescherming van vogels tegen elektrocutie en botsingen. Het proces liep tot april 2025, maar sindsdien is er geen voortgang geboekt. Elke vertraging betekent duizenden extra slachtoffers.
Onduidelijkheid over kabels
Een ander probleem is dat niet altijd bekend is wat de exacte locaties zijn van de elektriciteitskabels, wie de eigenaar is en hoe ze zijn ontworpen. Deze informatie is vaak niet openbaar vanwege veiligheidsredenen. Daardoor is het lastig om onderzoek te doen en risicoplekken aan te pakken.
Samenwerking met burgers
Als oplossing zet SEO/BirdLife in op burgerparticipatie. Via een speciale app kunnen vrijwilligers elektriciteitslijnen registreren en melden wanneer ze een dode vogel vinden. Zo ontstaat stap voor stap een kaart van gevaarlijke plekken. In samenwerking met Portugal loopt bovendien een Europees project (LIFE) dat zich richt op monitoring in natuurgebieden.